Göç Kimlik ve Hak Çalışmaları Merkezi‘nin (CMIRS) son anketinde, ülkede yaşanan ekonomik ve siyasi krizlerin toplum üzerindeki olumsuz etkisini gözler önüne serdi
Yücel: Her 10 kişiden 9’u gidişatın iyi olmadığını ve ekonominin daha kötü olacağını düşünüyor
CMIRS’ün her üç ayda bir düzenli olarak Kıbrıslıtürklerin siyasi güven, sosyal güven, bireysel özgüven, mutluluk algısını ölçtüğü ve bu oranların zaman içerisinde birbiriyle ilişkisi yanında yaşanılan gelişmelerden ne şekilde etkilendiğini gözlemlemeyi amaçlayan anketinin, Aralık 2022 döneminde 500 kişi ile telefon anketi şeklinde yapılan bölümünün sonuçlarını Direktör Mine Yücel açıkladı.
Yücel’in anket sonuçlarıyla ilgili genel yorumları şöyle oldu;
“Bu dönemki ankette özellikle ekonomik konularda kötümser beklentilerin artmış olduğu görülmektedir. Ülkenin en önemli üç sorununun ekonomik sorunlar olması da ayrıca önemli bir durumdur.
Ülkede yaşayan her 10 kişiden 9’unun ülkede gidişatın iyi yönde olmadığını ve ekonomik durumun daha kötü olacağını düşünüyor olması oldukça önemlidir.
“Yüzde 13.8, bir vatandaş olarak kendini siyaset üzerinde etkili bulmuyor”
Buna ek olarak bu dönemki anketimizde vatandaşların siyaset, ekonomi ve Kıbrıs sorunu gibi konularda kendilerini ne derece etkili veya etkisiz hissettiklerini de sorduk.
Bu soru bize aslında toplumun ülke yönetimi ve ekonomi alanında kendini ne derece etkisiz hissettiğini, bundan dolayı da kendine güven hissinin kaybolduğunu ve isteklerini dile getirmekte neden bu kadar çekingen davrandığını da göstermektedir.
Şöyle ki; ankete katılanların sadece yüzde 13.8’si bir vatandaş olarak kendini siyaset üzerinde etkili bulduğunu belirtmiştir. Benzer bir şekilde sadece yüzde 16.43 oranında katılımcı kendini ekonomi üzerinde etkili hissettiğini belirtmiştir. Bu da ülkede demokrasi ortamı adına oldukça düşündürücü bir durumdur.
“Yüzde 48.69 ülkede haklarının korunduğunu düşünüyor”
Vatandaşın ülke yönetimi üzerinde kendini etkili hissetmediği durumlarda demokrasinin olması beklenemez. Toplumun bu durumdan çıkabilmesi için kendini etkili hissedebildiği durumlar olması gerekmektedir.
Bu anketin yapıldığı tarihten sonra gerçekleşen yerel seçimler aslında bir anlamda bu durumu sağlamış ve vatandaşın kendini etkili hissedebildiği bir ortam oluşturmuş olabilir.
Bu anket aynı zamanda vatandaşın ülkede var olan düzene olan güvensizliğini de ortaya koyması açısından önemli sonuçlar içermektedir. Şöyle ki; ankete katılanların sadece yüzde 48.69’u ülkede haklarının korunduğunu düşünmektedir.
“4 kişiden 3’ü ülkede yolsuzluğun yaygın olduğunu düşünüyor”
Benzer bir şekilde, ankete katılanların yüzde 61.8’i toplumda ekonomik olarak güçlü ama küçük bir grup daha çok kazanacak diye çoğunluğun zarar gördüğünü düşünmektedir.
Aynı şekilde ankete katılan her 4 kişiden 3’ü ülkede yolsuzluğun yaygın olduğunu düşünmektedir. Ülkede herkesin ayrımcılık olmadan eşit haklardan yararlanabildiğini düşünenlerin oranı ise sadece yüzde 19.2’dir.
“Tüm bunlar ülkede adalet duygusunun kaybolmuş olduğunu ortaya koymaktadır”
Ankete katılanların sadece yüzde 17’si ülkede devletin bireylerin yaşam standardını artırmak için çalıştığını düşünmekte, sadece yüzde 20.6 oranında katılımcı ülkede herkesin yasalar önünde eşit muamele gördüğünü belirtmektedir.
Tüm bunlar ülkede adalet duygusunun kaybolmuş olduğunu ortaya koymaktadır. Ülkede yaşayan herkesin kendini yönetenlerin adil bir şekilde herkesin yaşam standardını artırmak için çalışmasına ihtiyacı vardır. Ülkeyi yönetenlerin de bu şekilde davranmaları yoksa o koltukları boşaltmaları gerekmektedir.
Sonuçlar;
Ülkenin En Önemli Sorunu
Katılımcılara göre ülkenin en önemli sorunları sırasıyla;
- Ekonomik sorunlar,
- Enflasyon
- Yüksek yaşam maliyetleri
- Sağlık sistemi
- Kıbrıs Sorunu
- Yeteneksiz/beceriksiz siyasi liderler
Bu dönemde Kıbrıs sorunun önemi düşerken hayatın pahalı olması ve ekonomik sorunlar ön planlarda yer almıştır. Sağlık sistemi de bu dönemde önemli sorunlar arasında kendine yer bulmuştur.
Ülkede ekonomik durum
Yüzde 84.14, iki sene içerisinde kendi mali durumunun daha kötü olacağını düşünüyor. Sadece yüzde 3.41 gelecekte ekonomik durumunun daha iyi olacağını düşünüyor.
Ankete katılanların yüzde 84.14’ü iki sene içerisinde kendi ekonomik durumunun daha kötü olacağını belirtmektedir. Bu oran Eylül 2022 anketinde yüzde 70.64, Haziran 2022’de ise yüzde 86.3 idi.
Zaten kötü olan ekonomik durumunun iki sene içerisinde ayni kalacağını düşünenlerin oranı yüzde 12.45 olmuştur. Gelecekte kendi ekonomik durumunun daha iyi olacağını düşünenlerin oranı ise sadece yüzde 3.41’dir.
Ülkenin gelecekteki ekonomik durumu ile ilgili beklentiler ise daha da kötümserdir. Katılımcıların yüzde 88.14’ü ülkenin ekonomik durumunun önümüzdeki iki sene içerisinde daha kötü olacağını belirtmişlerdir. Bu oran Eylül 2022 anketinde yüzde 85.51, Haziran anketinde ise yüzde 93.87 idi.
Ülkenin ekonomik durumunun iki sene içerisinde daha iyi olacağını düşünenlerin oranı sadece yüzde 2.87’dir. Kendi ekonomik durumuyla ilgili beklentilere benzer bir şekilde iki sene içerisinde ülkenin ekonomik durumu ayni kalacak diyenlerin oranı yüzde 9’dur.
Mutluluk: Eylül 2022’de toplumun mutluluk puanı 10 üzerinden 5.23 olmuştur. Mutluluk puanı bu dönemde çok az da olsa bir artış göstermiştir
Sosyal Güven: Sizce genel olarak insanlara güvenilebilir mi yoksa insanlarla iletişimde her zaman çok dikkatli mi olmak gerekir?
Bu dönemde sosyal güven oranı üç ay önceye kıyasla ufak bir artış göstermiş ve 10 üzerinden 3.09 olmuştur. Güven oranlarının düşük olduğu toplumların hayattan memnuniyet oranları da düşüktür.
Yaşanabilirlik Puanı: 10 üzerinden 5.31
Ülkenin yaşanabilirlik puanı bu dönemde biraz yükselmiş ve 5.31 olmuştur.
KKTC’de demokrasinin işleyişi: KKTC demokrasisi sınıfta kalmaya devam ediyor…
İlk olarak Mart 2021 anketinde katılımcıların KKTC’de demokrasinin işleyişine 10 üzerinden bir demokrasi puanı vermeleri istenmiştir. Mart 2021’de demokrasi puanı 4.91 olmuş ve KKTC demokrasisi sınıfı geçememiştir.
Haziran 2021 anketinde ise katılımcıların KKTC demokrasisine verdiği not daha da düşmüş ve 3.74 olmuştur. Ölçmeye başladığımız günden itibaren düşmeye devam eden KKTC’de demokrasinin işleyişi puanı Eylül ayındaki anketimizde daha da düşmüş ve 3.70’e gerilemiştir.
Aralık 2021 anketinde biraz artış gösterip 3.95 olan demokrasi puanı Nisan 2022’de ise bugüne kadarki en düşük puana gerilemiş ve 2.84 olmuştur. Haziran 2022’de 3.13 olan bu puan Eylül 2022’de ise 4.06’ya yükselmiştir.
Aralık ayında anketteki mutluluk, sosyal güven, ve yaşanabilirlik puanlarında ufak artışlar olmasına rağmen katılımcıların KKTC’ye verdiği demokrasi puanı ayni kalmıştır.
Yönetim tüm başlıklarda sınıfta kalmaya devam etmiştir…
Bu dönemde sadece bir başlıkta gerileme olurken diğer başlıkların puanı ise artış göstermiştir. Buna karşılık, son 6 dönemdir 5 üzerinde, yani geçer puan, alan hiçbir başlık olmaması dikkat çekicidir.
Genel İfadeler:
Ankete katılanların sadece yüzde 48.69’ü bir birey olarak ülkede haklarının korunduğunu düşünmektedir. Bu da aslında ülkede var olan sisteme güvensizliği ortaya koymaktadır.
Ankete katılanların yüzde 61.8’i toplumda ekonomik olarak güçlü ama küçük bir grup daha çok kazanacak diye çoğunluğun zarar gördüğünü düşünmektedir.
Ankete katılanların yüzde 75’i ülkede yolsuzluğun yaygın olduğunu düşünmektedir.
Ankete katılanların yüzde 69.2’si ‘ülkede herkes ayrımcılık olmadan eşit haklardan yararlanmaktadır’ cümlesine katılmadığını belirtmiştir. Buna inananların oranı ise sadece yüzde 19.2’dir.
Ankete katılanların yüzde 70.4’ü ‘ülkede devlet bireylerin yaşam standardını artırmak için çalışmaktadır’ cümlesine katılmadığını belirtmiştir. Buna inananların oranı ise sadece yüzde 17’dir.
Ankete katılanların yüzde 67.8’i ‘ülkede herkes yasalar önünde eşit muamele görür’ cümlesine katılmadığını belirtmiştir. Buna katıldığını belirtenlerin oranı sadece yüzde 20.6’dır.
Ankete katılanların yüzde 44.89’u bir vatandaş olarak kendini siyaset üzerinde etkisiz hissettiğini belirtirken sadece yüzde 13.82 ise etkili hissettiğini ortaya koymuştur ki bu ülkede siyaset adına oldukça düşündürücü bir durumdur.
Ankete katılanların yüzde 43.29’u bir vatandaş olarak kendini ekonomi üzerinde etkisiz hissettiğini belirtmiştir. Ekonomi üzerinde kendini etkili hissettiğini belirtenlerin oranı ise sadece yüzde 16.43’dir.
Ankete katılanların yüzde 42.29’u bir vatandaş olarak kendini Kıbrıs sorunu üzerinde etkisiz hissettiğini belirtmiştir. Kıbrıs sorunu üzerinde etkili olabildiğini hissettiğini belirtenlerin oranı ise sadece yüzde 18.03’tür.
Ankete katılanların yüzde 40.28’i bir vatandaş olarak kendini çevre üzerinde etkisiz hissettiğini belirtmiştir. Çevre üzerinde etkili olabildiğini hissettiğini belirtenlerin oranı ise sadece yüzde 24.85’tir.
Ankete katılanların yüzde 40.68’i bir vatandaş olarak kendini ülkede insan hakları üzerinde etkisiz hissettiğini belirtmiştir. İnsan hakları üzerinde kendini etkili hissettiğini belirtenlerin oranı ise sadece yüzde 23.24’tür.
