Enerji Verimliliği Derneği Başkanı Görkem Çelik, “enterkonnekte“nin ne olduğunu en iyi bilenin, Avrupa‘nın en büyük ikinci kurulu gücü olan Türkiye olduğunu söyleyerek, uluslararası hiçbir enterkonnekte bağlantıda alım garantisi olamayacağını, olursa da bunun enterkonnekte olamayacağını kaydetti
Çelik: Uluslararası hiçbir enterkonnekte bağlantıda alım garantisi olmaz
Sosyal medya hesabından açıklama yapan Çelik, TC Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay‘ın “TC’den KKTC’ye kablo ile elektrik getireceğiz” açıklamasına işaret ederek, konuyla ilgili yazacak çok şey olduğunu ancak ilk önce literatüre “çift yönlü kablo” diye yeni bir ifade eklemeye çalışılmaması gerektiğini kaydetti.
Çelik, “Kablonun iki tarafta birer ucu olur. Akımın hangi yönden hangi yöne akacağı talebe bağlıdır. Yani sende enerji fazlası varsa ve karşıda da talep varsa enerji talebin olduğu yöne akar. Kimseden talep olmazsa akmaz. Uluslararası hiçbir enterkonnekte bağlantıda alım garantisi olmaz. Olursa da bunun adı enterkonnekte olmaz. Başka bir şey olur” dedi.
“Bunu en iyi Türkiye biliyor”
Bunu Avrupa’da en iyi bilen ve uygulayan ülkelerden birisinin; Gürcistan, İran, Bulgaristan ve Yunanistan gibi ülkeler ile enterkonnekte bağlantılara sahip Avrupa’nın en büyük ikinci kurulu gücü olan bir ülke olarak Türkiye Cumhuriyeti olduğunu kaydeden Çelik, dolayısıyla alım garantili enterkonnekte bağlantı diye bir şeyin olmadığını da en iyi bilen ülkelerden birisinin diye Türkiye olduğunu belirtti.
Çelik, “Bunları bilmesi gereken KKTC’deki siyasi kesimdir. Kablo gelince tüm sorunlar bitecek diyenlere ise hiç inanmayın. Bu söylemler umut pompalamak ve anlık siyasi söylemlerdir. Elektrik enerjisinin üç bacağı var. Üretim, iletim ve dağıtım. Kablo işin üretim bacağında” ifadelerini kullandı.
“Enterkonnektenin avantajlarını konuşmak bir nevi internetin avantajlarını tartışmak gibi…”
Ülkede başta Yenilenebilir Enerji Kurulu (YEK) olmak üzere bir çok hatalı ve eksik uygulamanın devam ettiğini, işin dağıtım tarafına gerekli yatırımların yapılamamasının ülkedeki bir çok lokasyonda son kullanıcıya ciddi problemler yarattığını ve bunun da elektrik enerjisinin kesintisiz alınması sorunlarını da tetiklediğini anlatan Çelik, iletim tarafında da hala 132kV düzeyine dönüştürülemeyen önemli hatlar mevcut olduğunu, özetle işin dağıtım kısmının da üretim kadar sorunlu olduğunu belirtti.
Çelik, “Kablonun avantajları tartışmak koskocaman bir zaman kaybı. Bütün Avrupa, hatta kıtalar elektriksel enterkonnekte bağlantıya geçerken veya bunu projelendirirken enterkonnektenin avantajlarını konuşmak bir nevi internetin avantajlarını tartışmak gibi… Burayı geçelim lütfen” dedi.
“Verileri kamuoyuna açmak bizim memlekette haram”
Çelik şöyle devam etti;
“Yakın tarihte GKRY (Güney Kıbrıs Rum Yönetimi) ile yapılan bağlantının bile öyle büyük getirileri oldu ki bunları raporlayacak veya anlatacak bir birim olmadığı için bir çok kişi bir haberdir. Mesela Kıb-tek kamuoyuyla anlık olarak tüketilen enerjinin ne kadarının nereden geldiğini paylaşabilir. Bu o kadar kolay ki..
Bunu SCADA sistemlerinden anlık olarak görüyorlar. O ekranın görüntüsü web sayfasına konulsa şu an ki enerji talebinin ne kadarı nerden karşılanır herkes görecek. Ama ne yazık ki bunları yapmak, verileri kamuoyuna açmak bizim memlekette haram. Bunu yapmak bile santral üretim kapasitemizdeki yetersizliği bunca zamandır anlatmanın en iyi yoluydu.
Beni en çok düşündüren nokta başka; Genellikle Kıbrıslıtürkler olarak bıçak kemiğe dayanınca harekete geçme özelliğimiz vardı. Bu özellik iyi bir özellik olmasa da vasatı da yitirince hamleler yapabilirdik.
“Dünyanın her yerinden enterkonnekte de yağsa bu işi idare edemezsiniz”
Ne yazık ki enerji konusunda ve Kıb-tek konusunda bıçak kemiği dahi kesti ve hiç hamle yapamadık. Yıllardır tek doğru hamle yapılmadı. Anlamak bu kadar mı zor; değil enterkonekte ile uzaydan dahi elektrik getirsek bu ülkede enerji konusunda işlevsel güçlü bir enerji kurumuna ihtiyaç var. Çağın gerektirdiği regülasyonlar olmadan dünyanın her yerinden enterkonnekte de yağsa bu işi idare edemezsiniz.
Enterkonnekte özelinde teknik anlamda söyleyecek çok şeyim var. Burada daha da uzatmak istemiyorum. Ama boş zeminlerde tartışmaları bırakalım, enterkonnekte Türkiye ile de olsa AB ile de olsa en erken 2026 ve sonrasına ait bir konu. Bugün yapamadıklarımızı düzeltmeye bakalım.
“Bir gün derler ki; ‘Çekilin oradan sizin Kıb-tek’i de biz devralıyoruz’ “
KKTC ciddi konut yatırımları alan bir ülke. Enerjiye olan talep çok ciddi bir artış içerisinde. Ülkemize önemli ekonomik katkı yapan 100 bin Üniversite öğrencisini elektriksiz ders çalışmak zorunda bırakmayalım. Ülkeye yatırım yapan yabancıların düşüncelerini olumsuz etkilemeyelim ve tabi ki en önemlisi kendi insanımızı karanlığa teslim etmeyelim. Ama resmin büyüğüne çok uzağız…
Resmin bütününü yakalayamazsak bir gün derler ki çekilin oradan sizin Kıb-tek’i de biz devralıyoruz… Lütfen yarından itibaren her türlü düşünceyi bir kenara koyarak bu işleri düzeltmek için doğru adımları atalım. Eğer bunları birilerinin söylemesi için Amerika’dan birisini getirmeniz gerekirse getiriniz onlarda söylesinler”
