Basın Emekçileri Sendikası (Basın-sen) Başkanı Ali Kişmir, 16 yaşındayken bir erkek tarafından öldürülen Helin Reessur cinayetiyle ilgili “Aşk Cinayeti” manşeti atan Özer Kanlı‘nın Genel Yayın Yönetmenliğindeki Kıbrıs Gazetesi‘nin “cinayeti magazinleştirme” çabası içinde olduğunu söyleyerek, gazetecilerin kadın cinayetleri haberlerini işlerken nelere dikkat etmesi gerektiğini sıraladı
Kişmir: Cinayet, magazin malzemesi değildir
Sendika adına yazılı açıklama yapan Kişmir, Kıbrıs Gazetesi’nin attığı manşetin cinayetin magazinleştirilme çabası olduğunu, cinayeti “aşk” yüzünden işlenen bir olguya bağlamanın, konunun gazetecilik etiği ve ahlakına uymadığı gibi bağlamından da koparmak anlamına da geldiğini kaydetti.
Kişmir, “Bulunduğumuz camia içerisinde böyle bir zihniyeti, düşünceyi, dili ve haberciliği kabul etmediğimizi, bu vahşeti magazinsel bir içeriğe dönüştürme çabasını kınadığımızı ve sahiplenmeyeceğimizi kamuoyuna bildiririz” dedi.
Gazeteciler kadın cinayeti haberlerini işlerken nelere dikkat etmeli?
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin 2018 yılında hazırladığı “Toplumsal Cinsiyet Eşitlikçi Haber Kılavuzu”nda, kadın cinayetleri ile ilgili haberlerin nasıl işlenmesi gerektiğine dair ayrıntılı öneriler listesi bulunmaktadır. Rapordan derlediğimiz kısım şöyle:
1- Her ne gerekçeyle işlenirse işlensin, cinayetler trajikleştirilmemelidir. Romantik bir olguya dayandırılarak yapılan cinayet haberleri, konunun sorunun özünden çıkarılmasına sebep olmaktadır. Cinayet haberleri, magazin haberi değildir!
2- Haber verilirken söylentilerden, yakıştırmalardan, kalıplaşmış söylemlerden ve önyargılardan uzak durulmalıdır.
3- Cinayetin sorumlusu olarak cinnet, kıskançlık, öfke, namus, iflas, psikolojik sorun vb. gibi cinayeti “haklı” gibi gösterecek, cinayeti meşrulaştırmaya çalışan ifadeler kesinlikle kullanılmamalıdır.
4- Melodramdan ve sansasyondan kaçınılmalı. Cinayetin ayrıntılarını pornografik olarak resmederek şiddetin pornografisi üretilmemelidir.
5- Haber metni, cinayeti dramatize eden unsurlar içermemelidir.
6- Şiddeti sıradanlaştıran olay mahalli fotoğrafları kullanılmamalıdır.
7- Fotoğraf ve görsel malzeme seçiminde ve kullanımında dikkatli olunmalı, maktulun fotoğrafı ya hiç kullanılmamalı veya olay sonrası değil öncesinde çekilmiş fotoğrafı, eğer gerek varsa kullanılmalıdır.
8- Meslek, davranış ya da yaşam tarzı kadınların erkekler tarafından öldürülmesinin bahanesi gibi sunulmamalıdır.
9- İşsizlik, ekonomik yoksulluk, kültürel yoksunluk kadınlara yönelik şiddette, suçun hafifletici nedeni olarak sunulmamalı.
10- Şiddet haberlerinin başlıklarına çok dikkat edilmeli; haber metni mağdurdan yana olsa da, düşünmeden atılan bir başlığın muhabirin niyetini belli ettiği unutulmamalıdır.
11- Bu tür haberlere konu olan kadınların kıyafetleri, davranışları, alışkanlıkları, zevkleri vb. suça zemin oluşturan sebepler gibi gösterilmemeli ve önyargı oluşturabilecek ifadelerden kaçınılmalı.
12- Haberlerde, şiddet mağdurlarına yol gösterecek somut bilgilere yer verilmelidir. Şiddete maruz kalındığında neler yapılabileceği, nereye başvurulabileceği, hangi telefon numaralarının aranabileceği şeklinde bilgiler kamuoyunun bilgisine getirilmelidir.
13- Görsel medyada cinsel saldırı olayı izleyiciye canlandırma yaparak anlatılmamalı, bu tür yayıncılığın kadının mağduriyetini artırması ihtimalinin yanı sıra aynı suçu işleme potansiyeline sahip olası kişileri özendirici, bu kişilere yol gösterici bir rehbere dönüşebileceği dikkate alınmalı ve bu yayınların şiddetin pornografisini ürettiği unutulmamalıdır.
14- Cinsel saldırı ve/veya cinayeti haberleri reyting/tiraj yarışından muaf tutulmalıdır.
