Günay: Krizler artarak sürüyor
KKTC Merkez Bankası Başkanı Rifat Günay, krizlerin artarak devam ettiğini, bu yüzden ülkede yeniden yapılanma, devletin küçültülmesi, daha az sayıda nitelikli insanla çalışılması gerektiğini söyledi.
Günay, “KKTC’de para politikası yok, bu yüzden krizlere tepki veremeyiz, cevap verebilmek için bütçe güçlü olmalı ama şu anki bütçeyle cevap veremeyiz, kaynak ihtiyacı Türkiye’den karşılanıyor. Ödemelerin yüzde 85 civarı maaş ödemelerine gidiyor” dedi.
Ülkede üretime yönelik planlama yapılması, çalışılması ve üretime yönelik teşvik sisteminin geliştirilmesi gerektiğini ifade eden Günay, ülkenin ekonomik lokomotifleri turizm ve eğitim alanlarında da yeni düzenlemelerin gerekliliğine işaret etti.
Finansa erişim ve düşük faizler için devlete düşenin; bankalar arası rekabeti çalıştırması olduğunu ifade eden Günay, ödeme güçlüğü çeken şirketler veya şahıslara da; 30 Eylül’e kadar gerekli kredi faiz oranlarını araştırarak borçlarını doğru bir sözleşmeyle yapılandırması çağrısında bulundu.
KKTC Merkez Bankası Başkanı Rifat Günay, “KKTC Bankacılık Sektörü ve Genel Ekonomiye İlişkin Bilgilendirme Toplantısı” düzenledi.
Merit Lefkoşa Hotel’de yer alan toplantıda, Günay’a Başkan Yardımcısı Pelin Yaylalı ve yönetim kurulu üyeleri eşlik etti.
Günay, toplantıyı bankacılık sektörü, merkez bankası ve genel ekonomiye ilişkin bilgiler paylaşmak amacıyla düzenlediklerini ifade etti.
21 BANKA, 232 ŞUBE, 3 BİN 193 PERSONEL
KKTC’de toplam 21 bankanın 232 şubeyle hizmet verdiğini ve 3 bin 193 personel çalıştırıldığını ifade eden Günay, bankacılık sektörü konsolide bilançosunu sundu. Günay, bankacılık sektörüne ilişkin bilgiler de paylaştı.
KKTC bankacılık sektörünün özel bankacılık sektörünün daha etkin olduğunu ifade eden Günay, bankaların son derece likit olduğunu söyledi.
Günay, kredilerin geri dönüşünün, alacakların tahsilinde sorunlar yaşandığını ifade ederek, özellikle mahkemeye giden kredilerin geri dönüşünün 5 yılı bulduğunu, bunun da kabul edilebilir olmadığını kaydetti.
Tahsili geciken kredilerin bankacılık sektörü için sorun yarattığını ifade eden Günay, toplanan mevduatların krediye dönüştürülemediğini anlattı.
MEVDUATLARIN YÜZDE 40’I TL, YÜZDE 60’I DÖVİZ
Merkez Bankası Başkanı Rifat Günay, ekonominin gelişmesi için mevduatların krediye dönüşmesinin, piyasaya canlılık gelmesi açısından önem taşıdığına işaret ederek, KKTC’de mevduat oranlarına bakıldığında yüzde 40’ının TL, yüzde 60’ının döviz olduğunu kaydetti.
1 MİLYAR 450 MİLYON TL DONUK KREDİ VAR
Günay, kredilerin kullandırılması ve geri ödenmesi şartlarını anlatarak, şu anda 1 milyar 450 milyon TL donuk kredi bulunduğunu ifade etti ve yaşanan sıkıntıları anlattı.
“SUÇLAMALARI KABUL ETMİYORUZ”
Kredilerin geri dönüşü ile ilgili yaşanan sıkıntıların sürekli basında da tartışıldığını, kendilerine de eleştiriler yapıldığını ifade eden Günay, “KKTC Merkez Bankası olarak ülkenin en iyi çalışan kurumlardan biriyiz, bize yapılan suçlamaları kabul etmiyoruz, görevimiz bankaları yaşatmaktır ve bu yönde çalışmalarımızı sürdürüyoruz” diye konuştu.
Günay, KKTC Merkez Bankası’nın görevini yapıp yapmadığının bilançolar yayımlandığında görülebileceğini ifade etti.
Merkez Bankası’nın eleştirildiği konuları dile getiren Günay, bankada görev yapan kişilerin adil ve tarafsız şekilde işini yaptığını, müfettişlere de hiçbir zaman tek başına görev verilmediğini, tüm işlerin denetimden geçtiğini ve raporların yayımlandığını anlattı.
Günay, insanları, kurumları suçlarken, eleştirirken dikkat edilmesi gerektiğini ifade ederek, Merkez Bankası’nın neyin altına imza attığına iyi baktığını, hukukçularına incelettiğini, denetimleri gerçekleştirdiğini kaydetti, kurumlara haksızlık yapılmamasını istedi.
Günay, “Merkez Bankası iyi çalışan bir kurumdur ve ülke için iyi şeyler yapmaya devam edecektir” dedi.
Bankacılık sektörü kârlılığıyla ilgili de bilgi veren Günay, KKTC Merkez Bankası bilançosunu da paylaştı.
HAZİNEYE 257 MİLYON 716 BİN 378 TL
Günay, Merkez Bankası’nın 12 milyar TL civarında nakit değerler ve bankalardan alacakları bulunduğunu ifade ederek, bankanın 2019 yılında 343 milyon 621 bin 837 kâr ettiğini, hazineye aktarılan tutarın 257 milyon 716 bin 378 TL olduğunu söyledi.
Merkez Bankası’nın amacının kâr elde etmek değil, bankacılık sektörünü denetlemek olduğunu ifade eden Günay, pandemi ve finansa erişim konusunda da bilgiler verdi, tüm dünyada yaşanan pandemi krizinin aslında bir reel sektör krizi olduğunu kaydetti ve yaşanan sıkıntıları anlattı.
Günay, bu krizin sadece KKTC’de yaşanmadığını, KKTC’nin de diğer ülkeler gibi etkilendiğini ifade ederek, hizmetler sektörüne dayalı KKTC ekonomisinin krizden daha fazla etkilendiğine dikkat çekti.
Krizlerde piyasaya para sunmanın önemine işaret eden Günay, kendi parası olmayan ülkelerin sistemdeki likidenin değişmesini sağlayamayacağına işaret etti.
KKTC bankacılık sektörünün elinde kredi kullandırılacak kaynak olduğunu ifade eden Günay, bu krizin herkesin tüm ülkelerin krizi olduğunu, kredilerle ilgili eleştiriler yaparken dünyanın ve yakın ülkelerin takip edilmesi gerektiğini kaydetti.
Günay, finansa erişim ve düşük faizler için devlete düşenin; bankalar arası rekabeti çalıştırması olduğunu ifade etti.
Mevcut kredilerin yapılandırılması ve yeni krediler kullandırılması gerektiğini ifade eden Günay, dünyada bunların yapıldığını söyledi.
Mevcut kredilerin yapılandırılmasının gönüllülük esasına göre yapılabileceğini ifade eden Günay, Covid-19 yaklaşımı kapsamında mevcut kredilerin çeşitli şekillerde yapılandırılabileceğini, taşınabileceğini kaydetti.
“BORÇ YAPILANDIRMASI İÇİN 30 EYLÜL’E KADAR BAŞVURUN”
Ödeme güçlüğü çeken şirketler veya şahısların 30 Eylül’e kadar gerekli kredi faiz oranlarını araştırarak borçlarını doğru bir sözleşmeyle yapılandırması çağrısında bulunan Günay, kredi kartlarına yönelik yapılan düzenlemeleri de anlattı.
Günay, amaçlarının, vatandaşların, işletmelerin bu sıkıntılı süreci en az zararla atlatmasına destek vermek olduğunu kaydetti.
Yeni kredi kullandırılması, işletmelere destek kredisi ile ilgili de bilgi veren Günay, Kredi Faiz Destek Fonu adı altında yeni bir fon kurulduğunu ifade etti, detaylı bilgi verdi.
930 İŞLETMEYE 417 MİLYON TL KREDİ
Bu çerçevede 18 bankanın katıldığı “İşletmelere destek kredisi” kapsamında 930 işletmeye 417 milyon 230 bin 20 TL’lik kredi kullandırıldığını ifade eden Günay, kullanım amacına bakılmadan 100 bin TL’nin altında 287 firmaya toplam 27 milyon TL kredi kullandırıldığını kaydetti.
Günay, piyasaya düşük faizli kredi kullandırma çalışması içinde olduklarını da ifade ederek, finans kesimine yönelik düzenlemeleri de paylaştı.
Tüketici kredileri yasasının getirdiği temel yenilikleri de anlatan Günay, kredilerde yıllık maliyet oranı şartı ile “faiz düştü, çıktı” tartışmalarının da önüne geçileceğini, ayrıca tüm bankalar arasında kıyaslanabilir bir oranın ortaya çıkacağını söyledi. Cayma hakkı verildiğini de ifade eden Günay, erken ödeme komisyonlarına da sınırlama getirildiğini kaydetti.
Tüketici kredi piyasasının tümüyle değişeceğini belirten Rifat Günay, tefeciliğin yasaklandığı finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketleri ile tefeciliğin önlenmesine ilişkin yasanın da yürürlüğe girdiğini, tefeciliğin hemen yasaklandığını belirtti, denetimin Merkez Bankası tarafından yapılacağını söyledi.
KRİZ SÜRERKEN YAPILMASI GEREKENLER
Merkez Bankası Başkanı Günay, krizlerin artarak devam ettiğini, bu yüzden ülkede yeniden yapılanma, devletin küçültülmesi, daha az sayıda nitelikli insanla çalışılması gerektiğini ifade ederek, “KKTC’de para politikası yok, bu yüzden krizlere tepki veremeyiz, cevap verebilmek için bütçe olmalı ama şu anki bütçeyle cevap veremeyiz, kaynak ihtiyacı Türkiye’den karşılanıyor. Ödemelerin yüzde 85 civarı maaş ödemelerine gidiyor” dedi.
Ülkede üretime yönelik planlama yapılması, çalışılması ve üretime yönelik teşvik sisteminin geliştirilmesi gerektiğini ifade eden Günay, ülkenin ekonomik lokomotifleri turizm ve eğitim alanlarında da yeni düzenlemelerin gerekliliğine işaret etti.
Günay, konuşmasının ardından basın mensuplarının sorularını da yanıtladı.
