Kıbrıs Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği’ne (KTMMOB) bağlı Makine Mühendisleri Odası, ağır hizmet tipi araçlarının trafik güvenliği ile ilgili yasal düzenlemeleri konusundaki kararları yineledi
Yakıner: Oda’nın uyarılarının tekrar hatırlatılması gereklilik arz etti
Oda Başkanı Ayer Yarkıner’in konuya ilişkin yaptığı açıklamada, 24 Temmuz Cumartesi günü Girne-Değirmenlik dağ yolundaki beton mikser araç çarpışmasının Oda’nın “Bugüne kadar yaptığı uyarıları bir kez daha hatırlatması gerekliliğini gösterdiği” ifade etti.
Ağır hizmet tipi (N-3 sınıfı ağır yük araçları) araçların trafik güvenliği açısından hiç zaman kaybedilmeden gerekenin yapılması ve aşağıda belirtilen tedbirlerin/denetimlerin de art arda hayata geçirilmesi gerektiği kaydedildi.
Yarkıner, yapılması gerekenleri 22 madde altında sıraladı:
1. Trafikte kullanılan tekerlekli araçların sınıfları aşağıdaki gibi belirlenmeli ve Türkiye’de/AB’de kullanılan mevzuatlara uygun olarak tanımlanarak denetimlerinin yapılabilmesi sağlanmalıdır. L Sınıfı (L1, L2,L3,L4 L5), M Sınıfı (M1,M2,M3), N Sınıfı (N1,N2,N3), O Sınıfı (O1,O2,O3,O4,O5 ).
2. N3, O3, O4 Sınıfı Ağır yük araçlarının trafikte kullanılma saatleri ve hangi yollarda seyir edecekleri belirlenmeli ve genelge ile duyurulmalıdır.
3. 6×4, 8×4 rigid N3, O3 ve O4 Sınıfı araçlar şantiye tipi ağır taşıtlardır, azami yüklü ağırlıkları üretici standartına uygun olarak belirlenmelidir. Bu yük ile birlikte üst yapılarının güvenli olduklarına dair kayıt öncesi “uygunluk raporu”na sahip olunmalıdır.
4. Ülkemizin yol sınıfları Uluslararası kriterlere göre değerlendirilmeli ve tanımlanmalıdır. Mevcut yollar AB ve Türkiye Ulusal Standartlarındaki tanımlara uygun değildir.
5. N3, O3 ve O4 Sınıfı araçların/römorklu araçların yollardaki dalgalı, banketsiz, virajlı, tek şerit, çift şerit, rampalı yollarda gidiş ve geliş hızları 2 tip ağır kamyonlar için ayrı ayrı tespit edilmelidir. (yardımcı fren sistemi olanlar ve olmayanlar)
6. 6×4, 8×4, 4×2, 6×2, O3 ve O4 tipi ağır hizmet tipi taşıtların kullanım maksatlarına göre ruhsatlandırılmaları sağlanmalıdır ve kayıt belgesine yazılarak denetlenebilir olmalıdır.
7. Üreticisinin belirlediği azami yükten daha fazla yük taşıma kapasiteli, hacimli araçlar trafikten men edilmelidir. Bu nedenle üstyapı kapasiteleri araçların üzerine yazılmalı ve denetimine imkan sağlanmalıdır.
8. Tüm ticari araçlarda takometre olmalıdır.
9. Hali hazırda yukarıdaki 8 madde ile ilgili tedbirler alınmadan ülkemize ithal edilen ve kayıt edilen araçlar, sahiplerinin bu eksiklikleri tamamlamaları için bir aksiyon planı sunulmalı ve bu süreç içerisindeki kullanım esasları yeniden belirlenmelidir.
10. Bu çalışmaların başladığı tarihten itibaren kifayetli ve çağdaş fren sistemlerine sahip olmayan araçların ithali durdurulmalıdır.
11. İthal edildiği ülkede yolda kullanılabilir izin belgesi, trafik uygunluk, trafik güvenlik (muayene) belgesi olmayan ve geçerli kayıt ve ruhsat belgesi olmayan araçların ithaline izin verilmemesi, izin verilen araçların ise üst yapılı araç/makine güvenlik yeterliliği için uygunluk belgesi olmadan kaydının yapılmaması.
12. Öğrenci ve Yolcu taşıyan araçların, (M2 ve M3) yangın güvenlik donanımlarına, çarpışma ve devrilme homogolasyonlarına sahip olması ve uygunluk belgesi olmadan kayıt yapılmamalıdır.
13. Araç Muayene İstasyonları ile ilgili regülasyonlar İngiliz Koloni Döneminden kalma; 8-9 ton yük taşıyan 9-10 metre uzunluğundaki o döneme ait Ağır araçlarla ilgilidir. Güncel araçların uzunlukları 18 metre, üretici standartlarına göre de 33-40 ton azami ağırlıklardadırlar. Tek (ana) fren sistemi ile bu araçların ülkemizdeki yol koşullarında kullanılmaları ciddi risktir ve ihtiyaç duyulduğunda ihtiyaç duyulan mesafede durdurulmaları mümkün değildir. (24.07.2021 tarihli çarpışma).
14. Motorlu Araçlar ve Yol Trafik Tüzüğü (A.E 99/ 1974) 73. Maddesinde belirtilen ölçüler ve boyutlar hali hazırda trafikte kullanılan Çekicili O3 ve O4 Sınıfı taşıtlara uygun değildir. 49’ncu, 50’nci ve 51’nci Maddelerde belirtilen kamyon ve otobüs genişlik ve uzunlukları trafikte hali hazırda kullanılan araçlar ile uyumlu değildir. Yani yasal mevzuat ile mevcut durum arasında doku uyuşmazlığı var.
15. Karayolları Dairesince Fasıl (83) 4’ncü Maddesine istinaden yapılan ve yürürlükte olan bildirimler kontrol edilmelidir. Farklı olmasına rağmen birbirini iptal etmeden kullanılan bildirimler vardır.
16. 21/74 Sayılı Yasanın 6’ncı Maddesi gereği A.E 265/2005 bildiride tespit edilen hızlarda çekici römorklu araçların hız limitleri kayıtlı değildir. Hız limitleri bu araçları da kapsayacak şekilde yeni bildiri yayınlanmalıdır ve denetimine imkan sağlanmalıdır. Aşağıdaki terimler mevcut mevzuatlarda tanımlanmamıştır. Aşağıdaki tanımlar yasal hale getirilerek denetimleri sağlanmalıdır.
a. Taşıma kapasitesi: Bir aracın üretici standartlarına uygun olarak taşıyabileceği yük ve/veya yolcu, hizmetli sayısıdır.
b. Azami Ağırlık: Aracın üretici standartlarında yük ile birlikte toplam ağırlığıdır.
c. Yüksüz Ağırlık: Bir aracın üzerinde yük ve/veya yolcu olmadan, yakıt deposu tam dolu olan ve araç ile birlikte taşıma zorunluluğu bulunan muhteviyat ile birlikte toplam ağırlıktır.
d. Yüklü Ağırlık: Bir taşıtın yüksüz ağırlığı ile taşımakta olduğu sürücü, hizmetli, yolcu ve eşyanın toplam ağırlığıdır.
e. Dingil Ağırlığı: Araçlarda ayni dingile bağlı tekerleklerden karayoluna aktarılan ağırlıktır.
f. Azami Dingil Ağırlığı; Araçlarda ayni dingile bağlı tekerleklerden karayolu yapısına zarar vermeden geçebilmeleri için tespit edilen toplam ağırlıktır. KKTC’de dingil ağırlıkları tespit edilmemiştir.
17. Limuzin araç tanımı yanlıştır ve iptal edilmelidir.
18. Motorlu Traktör tanımı Yasada 2 kez değiştirilmiştir. Mevcut tanım yanlıştır. 4×2 hareket kabiliyetindeki çekici araçlar bu tanımdan dolayı gayrı yasal durumdadırlar.
19. ‘KKTC Plakalı TIR Araçların Ruhsatlandırılmasında Dikkate Alınacak Esaslar’ çizelgesi yanlıştır, trafikteki araçlar ile doku uyuşmazlığı var.
20. Türkiye’den Kıbrıs’a belli bir projenin uygulanması için getirilen yük araçlarının ve iş makinalarının kullanımı esasları belirlenmelidir ve denetimleri yapılmalıdır.
21. Tüm taş ocağı ve beton santrali şantiyelerinde kalibre edilmiş tartı cihazı bulundurulma ve her aracın boş ve yüklü daraları alınmadan trafiğe çıkışları yasaklanmalıdır. Tartı cihazı olmayan taş ocağı ve beton santralının çalıştırılması durdurulmalıdır. Tartı bilgileri müşteriye verilen dekontlarla aynı değildir. Müşteriye de tartı dekontu imzalattırılmalıdır. Yanlış tartı yapan taş ocakları kapatılmalıdır.
22. Taş ocaklarında kalibrasyonu yapılmış araç tartı istasyonları olmalı, tartılmamış araçların trafikte kullanılmaları engellenmelidir.
