Deniz Plaza adlı iş yerinde kayıtsız ve yasa dışı olarak çalıştırılan 15 yaş altı çocukların durumu, Çalışma Bakanlığı başta olmak üzere ülke genelindeki denetimlerin yetersizliğini ve istismar risklerini bir kez daha gözler önüne serdi
Denetim yok, çocuk işçi var!
Ülkede gerek denetimsizlik gerekse siyasilerin sermaye ile olan ilişkilerinden dolayı kaçak çalıştırılan, emeği sömürülen işçilerin yanı sıra, çocuk işçi sayısındaki artış da artık gözle görünür bir hal aldı.
Bunun son örneği ise ülkenin en köklü şirketlerinden kırtasiye zinciri Deniz Plaza’nın Yenişehir şubesinde yaşanıyor.
“Çıraklık” yaşında bile değiller!
Gazetemizin gelen ihbar üzerine Deniz Plaza’nın Lefkoşa Yenişehir şubesinde kaydettiği görüntüler ve aldığı bilgiler, mağazada 15 yaşından küçük ilkokul ve ortaokul öğrencilerinin çalıştırıldığı ortaya koydu.
Çocuk işçilerle yaptığımız kısa sohbette, bazılarının İlkokulda bazılarının da Ortaokulda okuduğu ve dolayısıyla zorunlu eğitim yaşını tamamlamamış ve yasaya göre “çıraklık” için de yaşlarının uygun olmadığı anlaşıldı.
Yasa maddesi çok açık
Çıraklık ve Meslek Eğitim Yasası’nın 7. Maddesine göre; “6-15 yaş olarak belirtilen ‘zorunlu eğitim’ dönemini tamamlamamış bireylerin ‘çırak’ adı altında herhangi bir işte çalıştırılması yasak. Yasanın ilgili maddesinin a bendi çıralık için şu şartı koşuyor;
(a) Zorunlu eğitim yaşını tamamlamış olmak ve 18 yaşından gün almamış olmak
Ne yasa biliyorlar ne çocuk hakları: “Yıllardır çalıştırıyoruz”
Mağaza sorumlusunun gazetemize verdiği bilgiye göre; şubede senelerdir devam eden uygulamayla, 15 yaş altı çocuklar, ailelerin de isteği üzerine işe alınıp iki hafta boyunca çalıştırılıyor. Yasayı bilmeyen mağaza sorumlusu “Suç olsa böyle bir şey yapamazdık’’ demekle yetiniyor.
Çalışma Dairesi’nin yayınladığı “Genç Kişilerin İstihdamı Tüzüğü’’ esaslarına göre şirket tarafından bulundurulması gereken yasal olarak zorunlu hiçbir belgenin ellerinde olmadığı da mağaza sorumlusu tarafından doğrulanıyor.
Bu durumda, tüzüğün 5. Maddesine göre, Çalışma Dairesi onayı, sağlık kurulu raporları, daire tarafından onaylanmış aile izinleri ve Çalışma Dairesi hizmet akdi formu için yatırılması gereken 2 bin 500TL’lik ücret de yatırılmamış oluyor.
Osum: 15 yaş altı çocuklar bir işte çalıştırılamaz
Konuyla ilgili görüşlerine başvurduğumuz İnsan Hakları Platformu hukukçularından Fezile Osum, 18 yaş altı kişilerin yarı zamanlı bir şekilde çalışabileceklerini fakat 15 yaşın altında olan bireylerin bir işte çalışamayacağını ve bu durumda da kayıt dışı olduklarını vurguladı.
Aynı zamanda genel olarak küçük yaşlarda çalıştırılan çocuklara da asgari ücretin çok altında “harçlık” şeklinde ödeme yapıldığını, bunun da sömürü göstergesi olduğunu ve çocuk sömürüsüne girdiğini belirten Osum, bu noktada devletin ve Sosyal Hizmetler Dairesi’nin denetiminin yetersiz kaldığını gözlemlediğini, çocuk sömürüsünün engellenmesi için Sosyal Hizmetlerin devreye girmesi gerektiğini vurguladı.
Özgür Gazete/Özel Haber
