Türkiye’de Hacettepe Üniversitesi’nde geçen hafta ilk gönüllü uygulamasına başlanan Covid-19 aşısı şu ana kadar 20 sağlık çalışanına uygulandı.
Prof. Dr. Murat Gökova, aradan geçen 5 günde ciddi bir yan etki ile karşılaşmadıklarını açıkladı. Gökova, “Ufak tefek şeyler var tabii; hafif halsizlik, kırgınlık, aşı yapılan yerde ağrı gibi. Ama bunlar tüm aşılarda olduğu gibi beklenen yan etkiler. Şimdilik bir sorun yok” dedi.
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Akova, Çin’de geliştirilen Covid-19 aşısının ilk gönüllü uygulamasına ilişkin değerlendirme yaptı.
Prof. Dr. Akova, geçen hafta Perşembe günü aşılama çalışmalarının başladığını, yüksek riskli grupta aşılamayı öncelikle tercih ettiklerini, bu nedenle önceliği sağlık çalışanlarına verdiklerini söyledi. Prof. Dr. Akova, bin 200 gönüllü sağlık çalışanında öncelikle aşılama yapacaklarını hatırlatarak, “Bizim dışımızdaki diğer 24 merkezde de yapılacak bu aşılar. Hacettepe aşılamaya ilk başlayan ve koordinatör merkez. Bu hafta içinde İstanbul’da bir ya da birkaç merkezde çalışmaya başlamayı planlıyoruz. Daha sonra diğer merkezlerle peyderpey çalışmaya başlayacağız. Şu andaki bu merkezlerin henüz çalışmaya başlamamasının temel sebebi bürokratik bir takım işlemler. Bu çalışmanın esas ana destekleyicisi Sağlık Bakanlığı’na bağlı Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı. Dolayısıyla onların görevlendirdiği bir aracı kurum var. O aracı kurum aracılığıyla bu hastanelerle bir takım kontratlar imzalanıyor. Onunla ilgili bazı gecikmeler oldu; ama bu hafta içinde çözüleceğini düşünüyorum” dedi.
‘ÇOK CİDDİ YAN ETKİ İLE KARŞILAŞMADIK’
Prof. Dr. Murat Akova, aşı olmak için başvuran gönüllülere çeşitli testler yaptıklarını belirterek, “Çok sayıda gönüllüyü bir anda aşılamak istemiyoruz açıkçası. Hem kontrolü kolay sağlamak hem de bu kişilere daha rahat bir hizmet sunmak için. Şimdiye kadar 20 civarında gönüllüyü aşıladık, bunların hepsi sağlık çalışanı. Bu kişilerden aşı yapmadan önce kanlarını alıyoruz, antikor olup olmadığını tespit ediyoruz. Aynı zamanda PCR testiyle belirtisiz de olsa virüs taşıyıp taşımadıklarına bakıyoruz. Bize başvuran gönüllüler içinde 2’sinin antikoru pozitif çıktı. Yani onlar hastalığı geçirmişler belirtileri olmadan. Bu nedenle bu 2 kişiyi aşılamadık. Ama geri kalan gönüllülerin hepsi ilk doz aşıları oldular. Aradan geçen 5 gün içinde çok şükür ciddi bir yan etki ile karşılaşmadık. Ufak tefek şeyler var tabii; hafif halsizlik, kırgınlık, aşı yapılan yerde ağrı gibi. Ama bunlar tüm aşılarda olduğu gibi beklenen yan etkiler. Şimdilik bir sorun yok” ifadelerini kullandı.
‘GÖNÜLLÜ TALEPLERİNİ LİSTELİYORUZ’
Prof. Dr. Akova, sağlık çalışanları dışındaki diğer gönüllülerden henüz resmi olarak talep almadıklarını hatırlatarak, “Ama haberdar olan vatandaşlarımız bizlere ulaşıp gönüllü olmak istediklerini söylüyorlar ve taleplerine ilişkin bir liste yapıyoruz. Ama şu anda resmi olarak açmadığımız için bu talebi, sayı çok yüksek değil. Sağlık personelini aşılamayı bitirdikten sonra gönüllü kabul etmeye çalışacağız. Aşıyı geniş kapsamda yapmaya karar verdiğimiz anda onlara geri döneceğiz ve ‘aşılayabiliriz’ diyeceğiz” diye konuştu.
‘7 AYA KADAR SÜRECEK’
Prof. Dr. Murat Akova, aşının gönüllülere iki doz halinde uygulanacağını vurgulayarak şunları söyledi:
“İlk aşıyı alan kişilere 14 gün geçtikten sonra aynı aşıdan bir doz daha yapacağız. 28 ve 42’nci günlerde biz bu kişilerden kan alacağız ve kanlarında antikor olup olmadığına bakacağız. Ayrıca periyodik olarak bu kişilerde PCR dediğimiz örneklerle de bakacağız virüs olup olmadığına. Gönüllülerin hepsine değil; ama bir kısmına ‘T hücre bağışıklığı’ dediğimiz antikor dışında vücutta gelişen bir bağışıklık var mı, ki o bağışıklığın daha uzun süreli olacağı var sayılıyor. Bunların olup olmadığına bakacağız. Periyodik olarak bu hastalar izlenecekler, muayene edilecekler, telefonla izlenecekler. Yan etki varsa bize hemen bildirecekler. Güvenlik analizlerini yapacağız. Oldukça uzun bir süreç, 7 aya kadar sürecek. Belki daha sonrasında da takip edeceğiz. İşin henüz başındayız ve bir şey söylemek için çok erken.”
‘GÜVENLİĞİ TAM GÖSTERİLMİŞ AŞIYA SAHİP DEĞİLİZ’
Prof. Dr. Murat Akova, gönüllü uygulaması başlayan aşının yaygın kullanımının ne zaman başlayacağına ilişkin ise şunları söyledi:
“Eğer onay alacak olursa bizim dışımızda da kullanılmaya başlanacak. Bu aşı şimdi Çin’de otoriteler tarafından acil kullanım onayı almış durumda. Çin’de asker ve sağlık personeli için de uygulanıyor diye biliyoruz; ama kaç kişiye uygulandı bilgimiz yok. Yalnız bize yakın zamanda ulaşan bir bilgiye göre 4 hastada ateş, baş ağrısı, halsizlik yan etkilerinin görüldüğü. Henüz elimize güvenlik verisi ulaşmadı. Çok ağır ve ciddi yan etki ile karşılaşılmadı. Bunların hepsi bilimsel birer çalışma. Biz etkinliği ve güvenliğini tamamen göstermiş bir aşıya sahip değiliz. Dünyada hiçbir yerde böyle bir aşı yok. Rusya ve Çin’de acil kullanım oranı almış aşılar var oradaki otoriteler tarafından. Bu da eleştiriliyor bilim dünyası tarafından. Çünkü bu tür onayları vermelerine rağmen bilimsel olarak geniş kitlelerde bu aşıların etkinliği ve güvenilirliği tam olarak gösterilmiş değil.”
‘AŞININ ETKİNLİĞİNE KARAR VERECEĞİZ’
Prof. Dr. Akova, önümüzdeki günlerde gönüllü sayısının artacağını ifade ederek, “Biz bir gruba boş aşı bir gruba covid aşısı yapıyoruz. Bu gönüllülerde istemesek de eğer hastalık belirtisi ortaya çıkarsa bu verileri o zaman analiz edeceğiz, bakacağız, aşıda mı oldu yoksa boş aşıda mı oldu diye? Böylece aşının etkinliğine karar vereceğiz. Ama o sonuçlar ortaya çıkıncaya kadar şu anda elimizde kesinlikle kullanılması gereken güvenli bir aşı var diye bir şey söylenemez. Bunlar bilimsel araştırmalardır. Biz de o araştırmaları şu anda sürdürüyoruz” değerlendirmesinde bulundu.
‘YERLİ AŞIDA ERKEN FAZDAYIZ’
Prof. Dr. Murat Akova, yerli aşı çalışmalarının ise henüz erken fazda olduğuna değinerek, “Henüz hayvan çalışmasında bunlar. İnsandan önceki değişik fazlarda. Toplam 9 aşı Dünya Sağlık Örgütü listesine kayıtlı; ama benim bildiğim 13 civarında aşı Türkiye’de değişik merkezlerde yapılan. Bunların bir ya da bir kaçının insanda deneme aşamasına gelmiş olabileceği konusunda bir bilgi var” diye konuştu.
