Kıbrıs Türk Tabipler Birliği, (KTTB) Göç Kimlik ve Hak Çalışmaları Merkezi’nin (CMIRS) sağlık konusunda yaptığı anket çalışmasında çıkan sonuçlara atıfta bulunarak, adanın kuzeyinde sağlık sisteminin ciddi yapısal eksikliklerle karşı karşıya olduğunu belirtti
Prof. Dr. Dalkan: Sağlıkta planlamanın olmaması ve nüfusun bilinmemesi en büyük eksiklik
KTTB adına açıklama yapan Genel Sekreter Prof. Dr. Ceyhun Dalkan, CMIRS’in Haziran 2024 döneminde anketlerinde 10 kişiden ancak birinin sağlık hizmetlerinden memnun olduğunu belirterek, bu memnuniyetsizliğin özellikle ilaç erişimi, alt yapı, acil hizmetlerindeki mevcut şartlardan kaynakladığını söyledi.
Kıbrıs’ın kuzeyinde sağlık sisteminin ciddi yapısal eksikliklerle karşı karşıya olduğuna dikkat çeken Prof. Dalkan, bu eksikliklerin başında sağlıkta planlamanın olmaması ve nüfusun bilinmemesi geldiğini vurguladı.
Prof. Dalkan, “Sağlıkta planlamanın yokluğu, özellikle acil servislerde büyük sorunlara yol açmakta, geç operasyon tarihi verilmesine neden olmakta ve halkın sağlığını, sağlığa erişimini ciddi biçimde tehdit etmektedir. Ayrıca, sağlığa bütçeden ayrılan payın yetersizliği, bu sorunları daha da derinleştirmektedir” ifadelerini kullandı
Sağlıkta kapasite planı neden önemli?
“Sağlıkta kapasite planı, sağlık hizmetlerinin etkin, verimli ve yeterli sunulabilmesi için hayati önem taşımaktadır” diyen Prof. Dalkan, bu planlamanın mevcut ve gelecekteki sağlık ihtiyaçlarını belirleyerek kaynakların (personel, ekipman, ilaç, yatak kapasitesi vb.) optimal şekilde kullanılmasını sağlamak açısından zaruri olduğunu belirtti.
Kıbrıs’ın kuzeyinde bu tür bir planlamanın olmayışının, sağlık sisteminin sürekli kriz durumunda olmasına neden olduğunu hatırlatan Dr. Dalkan, “Sağlıktaki sorunların 1 röntgen 1 tomografi cihazı alımı ile çözülemeyeceği açıktır. Hastane alt yapıları ve konaklama kalitesi artırılmalıdır” dedi.
Acil servislerdeki durum vahim
Acil servisler, planlama, organizasyon ve yeterli personel olmaması nedeni ile ciddi yetersizliklerle boğuştuğunu dile getiren Prof. Dalkan, acil servislerdeki yatak sayısının, tıbbi ekipman ve personel eksikliğinin, hastaların zamanında ve uygun bakım alamamasına yol açtığını belirten Prof. Dalkan, bu durumun sağlık çalışanlarını çok zor durumda bıraktığına işaret etti.
Dalkan, “Bu durum, acil müdahale gerektiren hastaların yaşamlarını riske atarken, aynı zamanda sağlık personelinin de aşırı çalışmasına ve tükenmesine neden olmaktadır” dedi.
Halkın güveni sarsılıyor
Acil servislerdeki bu yetersizliklerin ve bütçe eksikliklerinin, halkın kamusal sağlığa olan güvenini zedelediğini belirten Prof. Dalkan, sağlıkta kapasite planlaması ve yeterli bütçe ayrılması, bu tür krizlerin önüne geçmek ve halkın sağlık sistemine olan güvenini yeniden inşa etmek için kaçınılmaz olduğunu vurguladı.
KTTB Genel Sekreteri Prof. Dalkan, açıklamanın sonunda yaşanan sorunlara yönelik olarak çözüm önerilerini şu şekilde sıraladı:
“Neler yapmalıyız?”
“1. Kapsamlı Bir Sağlıkta Kapasite Planı Geliştirilmeli: Nüfusu bilinen Kıbrıs’ın kuzeyinde, mevcut ve gelecekteki sağlık ihtiyaçlarını analiz eden ve bu ihtiyaçlara uygun kaynak tahsisini sağlayan bir kapasite planı geliştirmelidir. Geleceğe bugünden hazırlanmalıyız.
2. Acil Servislerin İyileştirilmesi: Acil servislerdeki yatak sayısı, tıbbi ekipman ve personel ihtiyacı acil olarak karşılanmalı, organizasyon sorunu çözülmeli, poliklinik hizmetleri kapasitesi artırılmalı, böylece acil sağlık hizmetlerinin etkinliği ve erişebilirlik artacaktır.
3. Sağlık Bütçesinin Artırılması: Sağlığa ayrılan bütçe artırılmalı, bu kaynakların etkin kullanımı sağlanarak uzun vadeli sürdürülebilirlik hedeflenmelidir. Özellikle ilaç eksiklikleri bütçe ve planlama sorunlarından olduğu açıktır.
4. Sağlık Personelinin Eğitimi ve Desteklenmesi: Sağlık çalışanları eğitim ve destek programları ile güçlendirilmeli, onların motivasyonunu artırarak hizmet kalitesi ve hasta memnuniyeti yükselecektir. Sağlık çalışanları arasındaki çalışma koşulları, maaş, emeklilik vb ciddi farklılıklar ivedi giderilmelidir.
Kıbrıs’ın kuzeyinde, nüfusun bilinmemesi, sağlıkta kapasite planlamasının olmaması ve bütçeden ayrılan payın yetersizliği, çalışanlar arasındaki özlük haklardaki ciddi uçurumlar sağlıkta ciddi sorunlara yol açmakta ve halkın sağlığını riske atmaktadır. Bu sorunların çözümü için kapsamlı bir kapasite planlaması ve yeterli bütçe tahsisi şarttır. Planlanmış sağlık politikaları sık değişen iktidarlara bağlı kalmadan devlet politikası halini almalı ve insan kaynaklarımıza uygun yeni ve yerli bir sağlık sistemi için kısa, orta ve uzun vadeli devlet sağlık politikaları oluşturulmalıdır.
Acil ve etkili önlemler alınmadığı takdirde, sağlık sistemindeki bu aksaklıklar halkın yaşam kalitesini düşürmeye devam edecek, sağlık krizleri derinleşecektir. Sağlık Bakanlığı, halkının sağlığını korumak ve sağlık sistemine olan güveni ve memnuniyeti yeniden inşa etmek, çalışan memnuniyetini artırmak için paydaşlarla birlikte hareket ederek derhal harekete geçmelidir”
