Lefkoşa Türk Belediyesi (LTB) Başkanı Mehmet Harmancı, 51/95 Belediyeler Yasası‘yla birlikte vergi artışlarının yaşanacağını 25 Aralık seçimleri öncesi her katıldığı TV programında ve verdiği demeçte ifade ettiğini söyleyerek, artışların halka yansıtılmaması için Meclis‘teki iki parti olan Ulusal Birlik Partisi (UBP) ve Cumhuriyetçi Türk Partisi‘nin (CTP), Mağusa ve Girne Belediyelerine sağlanan ek gelir kaynaklarının benzerlerinin LTB içinde sağlanacağı şekilde yasada yeniden düzenleme yapmalarını istedi
Harmancı: Gönül isterdi ki; çok ciddi önerilerle gelinsin
Özgür Web TV‘de yayınlanan Özgür Haber programında Pınar Barut‘un sorularını yanıtlayan Harmancı, LTB Meclis‘inde geçtiğimiz gün yapılan toplantıda yaşanan tartışmalar ve Cumhuriyetçi Türk Partili (CTP) Meclis üyelerinin vergi artışlarıyla ilgili eleştirilerini cevapladı.
Toplantıda alınan ve CTP’li üyelerin gerekçeli ret oyu verdiği vergi artışlarının, 51/95 Belediyeler Yasası’nın geçmesiyle birlikte yaşanacağını seçimlerden önce katıldığı her programda söylediğini hatırlatan Harmancı, “Gönül isterdi ki; çok ciddi önerilerle gelinsin çünkü uzun zamandır tartıştığımız konular bunlar” dedi.
“945 milyon TL’lik bütçede 1 milyon 300 bin TL’lik bir gideri sıraladılar”
Kendilerinin 945 milyon TL’lik bir bütçe ile toplantıya girdiklerini, tabi bu rakamların önce komisyonlarda tartışıldığını sonrasında Meclis gündemine getirildiğini söyleyen Harmancı, bütçenin bütününü etkileyecek; “Şunu söyle yaparsanız buradan şöyle bir para elde edersiniz” gibi bir öneri almadıklarının da altını çizdi
Harmancı, “CTP benim aklımda kalan üç önerisini sıraladı. Biri; bütçesi 60 bin TL olan, veznelerde kullandığımız ve vatandaşların içtiği sular ve bir okul ziyarete geldiğinde ikram ettiğimiz meyve suları. Biri 500 bin TL’lik bütçesi olan yurt dışı uçak biletleri. Bu da İstanbul’a olası bir tiyatro festivaline tiyatrocularımızın gidebilmesi için konulmuş bir rakamdı. ‘İsterseniz düşelim bunu ama o zaman da bu temsilden muaf olur tiyatrocularımız’ dedik. Bir diğeri de bütçesi 130 bin TL olan yurt dışı eğitim-staj giderleriydi ilgiliydi. Yani toplamda 945 milyon TL’lik bütçede 1 milyon 300 bin TL’lik bir gideri sıraladılar” dedi.
“Devrim Barçın, komisyona kimin ne katkı yaptığını benden daha iyi bilir”
Seçim öncesi de açık ve net olarak söylediklerini; bu tartışmaların temelinin 51/95 Belediyeler Yasası olduğunu, seçim öncesi sendikaların eylemleriyle ortalığın yıkıldığını ancak herkesin yasayı kendi açısından değerlendirdiğini kaydeden Harmancı, o dönemlerde de ekranlardan sürekli açıklama yaptığını belirtti.
Harmancı, “Eğer LTB’nin gelirleri bu yasayla çeşitlendirilmez, coğrafya paralelinde düşüşe geçen gelirleri başka noktadan ikame edilmezse; doğal olarak bize kalacak olan bu yasal çerçeve içinde yüksek vergilendirme yapmaktır dedik. Yasa sürecinde Cumhuriyet Meclisi’ne öneriler sunduk. Bugün yapılan artışı eleştiren CTP Milletvekili Devrim Barçın, o dönem o komisyona kimin ne katkı yaptığını benden daha iyi bilir” ifadelerini kullandı.
70 sayfalık öneri ve ilk 5 öneri maddesi
Komisyona 70 sayfalık öneri sunduğunu söyleyen Harmancı, bunlardan birkaç tanesini ise şöyle sıraladı;
-Öneri 1: Eğer artışları halka yansıtmayacaksak bir kaynak formülü şudur; Metehan gibi araçlı geçişlerden 25 euro sigorta bedelinin açılımını bize yapın. Eğer mümkünse 2 ya da 3 eurosunu ilgili belediyeye aktaralım ve bir kaynak yaratalım.
-Öneri 2: Üniversite yoğunluğu var ülkede. Kayıt yapan KKTC vatandaşı olmayan her öğrenciden ‘şehir katkısı’ alalım, ki; Lefkoşa için öğrenci rakamı 40 bin civarıdır. 10-15 euro civarı bir bedel olsun bu.
-Öneri 3: Dünyadaki diğer başkentlerde örneği olduğu gibi; şehrin başkent olması nedeniyle farklı bir yük vardır belediyenin üstünde; kamunun yükü. Bütün devlet daireleri burada, sendikalar ve sanayi vs. burada. Emlak vergisini devlette ödesin, muaf olmasın, buradan bir kaynak yaratılsın.
-Öneri 4: Kıymetlendirme yapalım. Bu yasa bize diyor ki; satılan her üründen belediyelerin belirleyeceği oranda kıymet vergisi alınabilir. Dedik ki; bunu ‘yüzde 1 ila 6 arası’ şeklinde belediyelerin tercihine bırakmayın. Mesela deyin ki; yüzde 1 buçuk uygulamak zorundasınız. Çünkü ben bir fiyat politikası uyguluyorsam, başka belediye bunu uygulamıyorsa aramızda fiyat farkı olur.
-Öneri 5: Emlakların vergisinin kıymetine göre belirlenmesi. 50 sterlinlik bir ev üzerinden alınacak vergiyle, bir buçuk milyon sterlinlik evden alınacak verdi aynı olmasın.
“Biz stabil kaldık, artı değer alan belediyeler ise Mağusa ve Girne oldu”
Bu önerilerinin hiçbirinin kabul görmediğini anlatan Harmancı, eskiden tamamen nüfusa bağlı aldıkları devlet katkısının da yüzde 85’e yüzde 15 şeklinde nüfus+ coğrafya olarak düzenlendiğini, bundan dolayı da Lefkoşa Türk Belediyesi’nin çok ciddi mali kaybı olduğunu belirtti.
Harmancı, “Bu maddelerle biz stabil kaldık, artı değer alan belediyeler ise Mağusa ve Girne oldu. Nedir bu artı değer; ‘Belediyeler Hizmetinden Yararlanma Resmi’ adı altındaki 103. madde. Bu maddeye göre; limanlardan çıkış yapan her araç ve kişi başına Mağusa ve Girne belediyesinin artık bir geliri var. Bu da kişi başı 40.68 TL, araç başı ise 135.63 TL. Çıkış yapan insanlar için de Değirmenlik Belediyesi 81 TL alıyor. Önemli bir rakam ve ciddi bir gelir kaynağından bahsediyoruz. Bu bahsettiklerimin bir bölümü de havuz sistemine girmiyor ve belediyenin özel geliri oluyor” dedi.
“UBP ve CTP yasa hazırlasın”
LTB’nin ekonomik anlamda çok ciddi bir daralma yaşadığını kaydeden Harmancı, tüm bunları geçtiğimiz akşam yapılan LTB Meclis toplantısında da dile getirdiğini söyledi.
“Bizim önerilen yüzde 20, yüzde 17 gibi artışları kabul etmemiz mümkün tabi. Ben de isterim. Hatta yüzde 10’u da kabul ederiz” diyen Harmancı, bu konuda Meclis’te olan iki siyasi parti UBP ve CTP’nin yasa hazırlamasını istedi.
Harmancı, “CTP ile UBP, nasıl bu yasada bazı menfaatler ve ayrıcalıklar sağladılar bazı belediyelere; bizlere de bu menfaatleri sağlasınlar. Maalesef 25 Aralık’tan sonra birçok maddede de değişiklik yapıldı ve buna davet bile edilmedik, bunlar siyasi karardır dendi ve yapıldı” dedi.
“İşlenmiş bir su, işlenmemiş bir sudan nasıl daha ucuz olabilir?”
Harmancı şöyle devam etti;
“Absürt bir örnek vereyim; ‘Kanalizasyon ücreti su ücretinin yüzde 25’ini geçemez’ dediler. Koridorlarda yakalayıp sormaya çalıştım; işlenmiş bir suyun, işlenmemiş bir sudan nasıl daha ucuz olabileceğini bana bilimsel olarak izah edin dedim. ‘Biz baktık geneli böyledir’ dediler.
Böyle bir şey olabilir mi?
Siz benim artıma bedelimi nasıl limitleyebilirsiniz. Siz bu fiyata işletebiliyorsanız, alın işletin.
O yüzden LTB Meclisi’ndeki toplantıda yukarıda saydıklarımın dışında bir ciddi öneri getirilmedi.
Her düştüğümüz yüzde 1, 4 milyon TL demektir. Bana lütfen her düştüğümüz rakamın karşılığını söyleyin. Çünkü iyi hazırlandıysa önerileri yapan arkadaşlar; bununla ilgili ciddi bir pozisyon ortaya koymaları lazımdı.
“Bize satılan su fiyatında da yüzde 300’e yakın zam olacak”
Sizin faturanız ‘Su ve Diğer Hizmetler‘ olarak gelecek. ‘Sağlık, temizlik ve aydınlatmayı’ içeren ‘Diğer Hizmetler‘in adı da ‘Hizmet Resmi’ oldu.
Savcılık ve Bakanlar Kurulu kararları onayladıktan sonra faturalarda ‘Su Tüketim Bedeli‘ ve ‘Hizmet Resmi‘ olarak iki başlık olacak.
Dün akşam yıllık bazda ‘hizmet resmi’ yüzde 25 olarak kabul edildi, bu da 3 bin 390 TL’ye tekabül ediyor. Asgari ücret oranında o da yükselecek.
Su fiyatını da asgari ücrete bağladı bu yasa. Önerilen ilk rakam su ücreti anlamında on binde 15’ti. Dün akşam dedim ki; haziran ayında asgari ücret yükselecek bunu 10 binde 13.5 yapalım.
Bize ‘uzun kulaktan’ aktarılan bilgi; bize satılan su fiyatında da yüzde 300’e yakın zam olacak. Bütün belediyeler buna göre hazırlık yapıyor.
“Önerilerimiz Cumhuriyet Meclisi’nde iki parti tarafından kabul edilip yasalaştırılsın, onların belirlediği rakamların da altına düşeriz”
LTB bu yasayla; hem coğrafya olarak kadük bırakıldı ve aşağı yukarı 40-45 milyon TL kaybı var hem de diğer belediyelerin bir kısmına sağlanan avantajların hiçbiri LTB’ye sağlanmadı.
Bunun müsebbibi de Meclis’te bunların hazırlığını yapan ve oylayan insanlardır.
Siyaseten tutarlılık önemlidir. Bütün katıldığım TV programlarında 25 Aralık öncesi, ciddi bir pahalılıkla yüzleşeceğimizi, 51/95’in böyle bir sonucunun da olacağını vurguladım. Benim dışımda kimseden de böyle bir şey duymadım.
Yarın itibariyle eğer Meclis’te oturursa bu iki parti ve bu önerilerimizi ortaya koyalarsa, ben iddia ediyorum ki biz bu rakamları, onların belirlediği rakamların da altına düşeriz”
