Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği Başkanı Dr. Özlem Gürkut, 4 Şubat Dünya Kanser Günü nedeniyle mesaj yayımladı
Dr. Gürkut: Kovid-19 pandemisi kanser hastaları için artmış bir risk oluşturur
Dr. Gürkut, Kovid-19 pandemisi döneminde, kanser hastalarının durumunu anlattığı mesajında, kanser yükünü azaltmak için yapılacaklarını da anlattı
Dr. Gürkut’un mesajının tamamı şu şekilde;
4 Şubat Dünya Kanser Günü
KANSER HASTALARI ve COVID-19
Kanser tüm dünyadaki ölüm nedenleri arasında ikinci sırada yer almaktadır ve Dünya Sağlık Örgütü’ne göre 2018 yılında dünyada 9,6 milyon insan kanser nedeniyle hayatını kaybetmiştir. Dünyada gerçekleşen her altı ölümden birisinin nedeni kanserdir.
Dünyada görülen kanserlerin üçte biri insanların yaşam tarzı alışkanlıklarındaki veya beslenmeleri ile ilgili ortak 5 hataya bağlıdır:
1- Fazla kilolu olmak
2- Yetersiz meyve ve sebze tüketimi
3- Yetersiz fiziksel aktivite
4- Tütün kullanımı
5- Alkol kullanımı
Dünya Sağlık Örgütü’ne göre Dünyada en sık görülen kanserler:
1- Akciğer kanseri (2.09 milyon vaka)
2- Meme kanseri (2.09 milyon vaka)
3- Kolorektal kanserler (1.8 milyon vaka)
4- Prostat kanseri (1.28 milyon vaka)
5- Mide kanseri (1.03 milyon vaka)’dir.
Kansere bağlı ölüm nedenleri ise:
1-Akciğer kanseri (1.76 milyon ölüm)
2-Kolorektal kanserler (862 milyon ölüm)
3-Mide kanseri (783 milyon ölüm)
4-Karaciğer kanseri (782 milyon ölüm)
5-Meme kanseri (627 milyon ölüm)’dir.
Tütün kullanımı en önemli kanser nedenidir ve kansere bağlı ölümlerin yaklaşık olarak %22’sinden sorumludur. Yani kanser nedeniyle ölen her beş kişiden biri tütün kullanımına bağlı olarak hayatını kaybetmektedir.
Kansere neden olan enfeksiyonlar (Hepatit, Human Papilloma Virüs yani HPV gibi) düşük ve orta gelirli ülkelerde görülen kanserlerin %25’inden (4 kanser vakasından 1’i) sorumludur.
Diğer yandan düşük ve orta gelirli ülkelerin her beş tanesinden sadece bir tanesinin kanser politikaları geliştirecek yeterli verisi mevcuttur. Ülkemizde başlatılmış olan kanser kayıt çalışmaları son dönemde durdurulmuştur. Kendi kanser politikalarımızı geliştirebilmek için çok önemli olan kayıtçılık ve veri toplama çalışmalarının kesintisiz devamı önemlidir.
KANSER YÜKÜNÜ AZALTMAK İÇİN NE YAPILMALIDIR?
Günümüzde birçok kanser türü yaşam tarzı değişikliği ve çevresel etkenlerin düzeltilmesi ile önlenebildiği gibi bir çoğu da erken teşhis ve modern tıbbi ilaç ve uygulamalar ile tedavi edilebilmektedir. Bunun için ülkelerin bir kanser politikalarının olması ve kanser verilerinin bulunması önemlidir.
-Kişilerin yaşam tarzlarını ve alışkanlıklarını değiştirmesi ve kansere sebep olabilecek karsinojenlere maruziyetin azaltılması önemlidir.
-Erken saptama kansere bağlı ölümlerin azaltılmasında etkilidir.
Erken saptamanın iki yöntemi vardır:
Erken teşhis ve Tarama
Erken teşhiste toplumun kanser farkındalığı, sağlık hizmetine ulaşım imkanları, ülkedeki kanser tanı ve tedavisinde kullanılabilecek tıbbi imkanların yeterliliği ve tedaviye erişim olanakları önemlidir.
Kanser tarama programlarının risk grubundaki toplum kesiminin tamamına yakınını kapsaması önemlidir.
Taramanın amacı henüz klinik bulgu vermemiş,şikayete neden olmayan kanserlerin erken saptanması amacı ile o kanser türünün görülmesi riskini taşıyan kişilerin periyodik olarak muayene ve test edilmesidir. Ülkemizde erken tanı amacıyla taraması yapılan kanserler kadınlarda meme ve rahim ağzı kanseri ve kadın ve erkeklerde kalın bağırsak kanseridir.
Akciğer kanserlerinin ülkemizde görülme sıklığının artması ve yaygın tütün ve tütün ürünü kullanımı nedeni ile akciğer kanseri görülme riski altındaki toplum kesimleri için de tarama programı başlatılması gerekmektedir.
-Tedavi imkanlarının yeterli olması kansere bağlı ölümlerin azaltılmasında önemlidir.
-Ülkemiz için de önemli bir ihtiyaç olduğunu düşündüğümüz palyatif bakım servislerinin ve olanaklarının sağlanması için de harekete geçmemiz gerekmektedir.
COVID-19 PANDEMİSİ KANSER HASTALARI İÇİN ARTMIŞ BİR RİSK OLUŞTURUR
Kanser hastalarına verilen ilaçlar, kortizon türevleri ve kemoterapi bağışıklığı azaltmaktadır. Bağışıklığın azalması ise enfeksiyon riskini artırdığından pandeminin başlangıcında bu riskler nedeniyle hastalara kemoterapi vermenin ertelenmesi gündeme gelmiştir. Ancak aktif kanser hastalığı bulunan hastalar için tedavi almamanın daha kötü sonuçlara yol açabileceği nedeniyle kabul görmemiştir.
Pandemi boyunca kanser tedavileri hep devam etmiştir ama tedavi almakta olan hastalarda Covid-19’a yakalanma sıklığının arttığı gözlenmiştir. Bundan başka aktif kanser hastalığı bulunan veya kemoterapi almakta olan kişilerin Covid-19’a yakalandıkları zaman enfeksiyonu daha ağır geçirme riskiyle karşı karşıya bulundukları da bilinmektedir. Dolayısıyla kanser hastalarına Covid-19 açısından ayrı bir özen göstermek gerekmektedir.
Saygılarımızla,
Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği Yönetim Kurulu (a)
Dr. Özlem Gürkut
(Başkan)
