TL’deki değer kaybı ile başlayan zam furyasından ekmek de nasibini almış ve bir somun ekmeğin fiyatı 4.00 TL’yi bulmuştu, son zamanlarda yaratılan ‘Ekmek 4,50-5.00 TL olacak’ söylentilerinin altından ise bambaşka bir gerçek ve fırsatçılık ihtimali göze çarpıyor
ABD piyasada kıtlığa sebep oldu
Kıbrıslıtürk un fabrikaları, büyük ülkeler Türkiye ve ABD gibi, dünya geneline en çok buğday üretip satan ülke olan Rusya’dan buğday ithal ediyor.
Yakın bir zamanda, ABD tüm piyasayı etkileyecek bir hamle ile olası bir buğday kıtlığından zarar görmemek için Rusya’dan tam 10 milyon ton buğday aldı ve piyasada kıtlık oluşmasına neden oldu.
ABD’nin bu hamlesi, dünya genelinde tüm tahıl (Buğday, arpa, vs.) fiyatlarını artmasına, en yakın coğrafya olan Türkiye’deki üretimin de düşmesine neden olurken, Kıbrıslıtürk üretici ise yabancı para birimleri karşısında büyük düşüş yaşayan TL biriminin kullanımından dolayı bu fiyat yükselişlerinden çok etkilenen üretici oldu.
Türkiyeli üretici ile Kıbrıslı üretici arasındaki en büyük fark
Türkiye, Toprak Mahsulleri Ofisi aracılığıyla TL’den aldığı ve 1 sene boyunca ekonomik olarak kullandığı yerli buğdayı, Türkiyeli üreticiye makul fiyattan satarak, ekmek fiyatlarının artmasını büyük ölçüde engelledi.
Ancak eldeki buğday bittiğinde, Türkiye de yeniden Rusya’dan alım yapmak durumunda kalacak.
Kıbrıs’ın kuzeyinde ise durum farklı. Kıbrıslıtürk un fabrikalarının çiftçiden direk alım yapması yasak. Toprak Ürünleri Kurumu (TÜK), üreticiden aldığı buğdayı satıyor.
Ancak, Kıbrıs’ın kuzeyinde üretilen yerli buğday, ekmeklik buğday olmadığı için TÜK, Kıbrıslı üreticiye teklif dahi götürmeden, bu buğdayı Türkiye’ye satıyor.
Türkiye ile Kıbrıslı üreticinin arasındaki en büyük fark bu.
Üstelik Kıbrıslı üreticinin Rusya’dan aldığı buğday 13.5-14.5 proteinli ve tamamen katkısız iken, Türkiye’deki firmalar düşük proteinli (10,5) buğday ile un ürettiklerinden dolayı, katkı maddeleri (Kimyasal da olabiliyor) kullanarak istenilen kaliteye ulaşıyor.
“Sadece 2 firma buğday getirebiliyor” iddiası doğru değil
Kıbrıslıtürk üreticinin döviz üzerinden buğday almasından dolayı, fiyatlarda geçen seneye göre yüzde 70 artış olduğu biliniyor.
İşte tam burada bazı fırıncılar tarafından dillendirilen en önemli iddialardan biri, Kıbrıs’ın kuzeyinde sadece 2 buğday ithalatçısı olduğu, sadece onların buğday getirme izni olduğu ve fiyatları da onların belirlediği.
Fakat biraz araştırınca, bu bilginin doğru olmadığı, isteyen herkesin buğday getirebileceği gerçeği ortaya çıkıyor.
Ekmek neden bazı yerlerde 4.00 TL iken bazı yerlerde 4.50 TL?
Ülke genelinde denetleme de yapılmadığı için, ekmek şu anda bazı yerlerde 4.00 bazı yerlerde ise 4,50 TL’den satılıyor. Yani bazı fırınlar fiyatlarını kendileri belirlemiş oluyor.
Bununla da kalmıyor ve topluma bazı yayın organları aracılığıyla ekmeğin 5.00 TL olacağı haberleri servis ediliyor.
Un maliyeti 1.35, satış neden 4.50?
Kısa bir araştırma ile 200 gr ekmeğin içinde 150 gram un bulunduğu gerçeğine ulaşabiliyorsunuz. Un fiyatlarıyla hesaplama yapıldığında, bunun da maliyetinin 1.35 TL olduğu açıkça görülebiliyor.
Peki, marketteki rafa gelene kadar 4.50 TL olan ekmek için arada oluşan 3,15 TL fark hangi masrafı oluşturuyor?
Bunun cevabı şimdilik net olmasa da bir kısmı, marketlere 1 TL gibi ciddi bir kar payı verilmesi olarak görülüyor.
Amaç, ‘çare yok’ olarak gösterilip, Türkiye’den un getirilmesinin önünü açmak
Gazetemizin yaptığı araştırmalar sonucu edindiği bilgiler ise yukarıda anlatılanların sebeplerini de açıklamaya yetiyor.
Un fiyatlarındaki artışın sebebinin, un getiren şirketlerin tekelinde olduğu yanlış bilgisini ortaya atan bazı fırıncıların, Türkiye’den un getirilmesinin önünü açmak için hükümete baskı yaptığı bilgisine ulaşıyoruz.
“Ekmek 5 TL olacak” şeklinde korku salan haberlerin yapılmasının amacının, başka çare olmadığı gerekçesiyle, Türkiye’den un getirmenin önünü açmak için yapıldığı gerçeği karşımızda duruyor.
Şimdilerde de bu fırıncıların baskısı sonucu Tarım Bakanı Nazım Çavuşoğlu’nun da, bu konuda girişim başlattığı ve Türkiye’den un getirilmesinin önünü açacağı konuşuluyor.
Peki, bu gerçekleşirse ne olur?
Cevabın, tarihten de tecrübe ettiğimiz gibi, Kıbrıslıtürk üretici de kepenk indirmesi olacağı açık şekilde karşımıza çıkıyor.
Ayrıca unun tamamen Türkiye’den gelmesi durumunda, Kıbrıs’ın kuzeyindeki un fabrikalarının tamamen üretimin dışında kalacak olmasının yanında, buğdaydan çıkarılan ve hayvancıya satılan kepek üretimi de bitmiş olacak. Bu durumda hayvancı da bu kepeği yine Türkiye’den alacak.
“Bize TL ile buğday getirin, finansmanı biz olalım”
Bazı un fabrikası sahiplerinin ise Tarım Bakanlığı ile bu konuyu görüştüğü ve kendilerine TL üzerinden buğday getirilmesini talep ettiği ulaştığımız bir diğer bilgi.
Hatta bu un üreticilerinin Bakanlığa, bütçe yoksa finansmanını yapacaklarını söylediği ancak yine de bu girişim sonuçsuz kaldığı gerçeği var.
Kıbrıslıtürk un üreticisini tamamen bitirecek
Tüm bu gerçeklerin ışığında, bazı fırıncılar Türkiye’den un gelmesinin önünün ısrarla açmak istiyor ve bu konuda hükümet yetkililerine baskı yapıyor.
Tarım Bakanlığı’nın da bu konuya sıcak baktığı biliniyor.
Kıbrıslıtürk un üreticisini tamamen bitirecek olan bu hamle, şu sıralar girişim noktasında olsa da, tepki verilmemesi durumunda hayata geçirilmesi kaçınılmaz görünüyor.
Ekmek dosyası” yarın ekmeği 4.00 TL’den satan fırıncıların görüşleriyle devam edecek…
Özel Haber/Pınar Barut
