DEV-İŞ Başkanı Koral Aşam, izlenen hamasi politikalar neticesinde Türkiye’ye ekonomik ve siyasi olarak göbekten bağlı duruma getirildiğimizi söyleyerek, TL’nin önlenemez değer kaybı sonucunda, ekonomik krizin dayanılmaz boyutlara ulaştığını vurguladı
Kamuoyunda yanlış algılamalar oldu
Aşam, buna paralel olarak da istikrarlı bir para birimi olan Euro maaş alabilme umudu ile yurdun güneyinde çalışma taleplerinin de eşyanın tabiatı gereği olduğunu belirtti.
Aşam, “15 Aralık tarihinde Türk-Sen sendikasının güneyde örgütlü işçi sendikası SEK ile başlattıkları işbirliği neticesinde, güneyde çalışmak isteyenlere, orada iş bulma konusunda yardımcı olma projeleri kamuoyu ile paylaşılmış ancak buna bağlı olarak kamuoyunda yanlış algılamalar olduğu sürecin başlamasının 2. gününde ortaya çıkmıştır” dedi.
“Güneyde örgütlü bir sendika ile ilk kez işbirliği yapılmıyor”
Açıklamanın tamamı şöyle:
“Kamuoyunda bu konuda oluşan birkaç noktadaki yanlış algının, ileride büyük hayal kırıklıklarına yol açmasını önlemek adına, konu ile ilgili bir basın açıklaması yapma gereği hâsıl olmuştur.
Öncelikle, güneydeki çalışma hayatında örgütlü bir sendika ile ilk kez işbirliği yapılmıyor. 1976 yılında kurulan DEV-İŞ, örgütlenmesini tamamladıktan hemen sonra 1979 yılında, fiili ayrılığın gerçekleştiği 1974 öncesi Kıbrıs Sosyal sigortalarına prim yatırımları karşılığı, emeklilik veya ikramiye hakkı olan Kıbrıslı Türk emekçilerin haklarını korumak adına, güneyde örgütlü Tüm Kıbrıs Sendikalar Federasyonu PEO ile işbirliğimiz başlamıştı.
“15 yılı aşkın bir süredir PEO bünyesinde DEV-İŞ’e bağlı bir Kıbrıslı Türk istihdam edilmiş ve halen görevdedir”
1982 yılında DEV-İŞ’in de Dünya sendikalar Federasyonuna (WFTU) kabulü ile birlikte DEV-İŞ PEO işbirliği ve koordinasyonu iyice perçinlenmişti. Yapılan tüm çalışmalar sonucunda, güneyde bırakılan hakların iadesini ve sürdürülebilirliğini 1989 yılında hayata geçirebildik. Bugüne kadar da güneydeki çalışma hayatı ile ilgili istihdam da dâhil tüm konularda DEV-İŞ PEO ilişkileri yoğunlaşarak devam etmektedir.
Hale hazırda sayıları 2000 civarında olan güney emekçileri içerisinde DEV-İŞ üyelerinin yanı sıra, PEO üyeleri ve güneydeki çalışma yaşamına dair tüm konuların koordinesini sağlamak adına 15 yılı aşkın bir süredir PEO bünyesinde DEV-İŞ’e bağlı bir Kıbrıslı Türk istihdam edilmiş ve halen görevdedir.
Netleştirilmesi gereken diğer bir unsur ise, Kıbrıs Cumhuriyeti kimliğine sahip herkesin güneyde serbestçe çalışabileceği, Kıbrıs cumhuriyeti işbumla kurumu dahil, iş başvurusunda buluna bileceğidir, hatta internet üzerinden işsizlik başvurusu yapabileceğidir. Yıllardır istihdam konusunda DEV-İŞ PEO istihdam olanakları konusunda zaten işbirliği yapmaktadır.
“Öngörülen istihdam rakamı olan 8000, hayal kırıklığı yaşanabilecek en önemli nokta”
Ancak güneydeki istihdam olanakları ve güneyde istihdam ihtiyacı sınırlı olduğundan, kamuya açık münhal ilan edilmemiştir. Gelinen noktada, kuzey Kıbrıs’ta yaşanan ekonomik kriz neticesinde güneyde istihdam talebi artmış ancak PEO ile yaptığımız istişareler neticesinde bu talebi karşılayacak istihdam alanları artmamıştır.
Kamuoyu ile paylaşılan Türk-Sen – SEK işbirliği ile yapılması öngörülen istihdam rakamları 8000 olarak öngörülmüştür. Ancak kamuoyunda yanlış algıya sebebiyet vermiştir. Hayal kırıklığı yaşanabilecek en önemli nokta da burasıdır. Kamuoyunda oluşan algı, kısa bir süre içerisinde 8000 kişinin güney Kıbrıs’ta istihdam edileceği algısıdır.
Oysa Türk-Sen Başkanı yaptığı basın toplantısında istihdamı öngörülen 8000 kişi için doğrusunu yaparak işe başlama tarihi vermemiş, peyderpey yapılacağı bilgisini vermiştir. SEK başkanı Andreas Matsas’da yaptığı basın açıklamasında bu konunun altını çizmiş, öngörülen istihdamlarda önceliğin güneyde yaşayan Kıbrıs vatandaşlarında olacağını belirtmiştir.
“Mevcut istihdamlarda dahi daralma yaşanmaktadır”
DEV-İŞ olarak bizim yaptığımız araştırmalar ve PEO’dan aldığımız bilgiler de bu doğrultudadır. İstihdam ihtiyacının en yüksek olması öngörülen Turizm sektörü, sezon itibarı ile düşüştedir ve mevcut istihdamlarda dahi daralma yaşanmaktadır.
Güneydeki çalışma hayatındaki genel tablo incelendiği zaman da sonuç farklı çıkmamaktadır.
Güney Kıbrıs’taki Ekim 2021 rakamlarına göre genel işsizlik oranı % 6.6 – genç işsizlik oranları ise % 15 olarak görülmektedir. Sayı olarak bakıldığı zaman tablo daha da netleşmektedir. Toplamda güney Kıbrıs’ta işsiz olduğunu belirten toplam kişi sayısı yine Ekim 2021 rakamlarına göre 31.355, açık münhal sayısı ise 11.471 olarak görülmektedir. (Kaynak: Kıbrıs istatistik kurulu)
“AB merkez bankası ile müzakereler derhal başlatılmalıdır”
Günün sonunda altını çizmek istediğimiz nokta, Kıbrıs vatandaşlığı olan herkesin güneyde Euro karşılığı çalışma veya iş arama hakkı olduğu ancak bu istihdam olanaklarının algılandığı kadar yüksek olmadığıdır. Kıbrıslı Türkler açısından olması gereken ve en gerçekçi senaryo ise adamızı her anlamda istikrara kavuşturacak olan Birleşik Federal bir Kıbrıs’ın hayata geçmesi için, hamasi politikalardan kurtulup, gerçekçi ve akılcı politikalara dönebilmektir.
Bu politikalar sayesinde de tıpkı Referandum sonrası, güneyin hayır demesine rağmen, AB şemsiyesi altında, yeşil hat tüzüklerinin ve defacto AB müktesebat uyumlaştırma müzakerelerinin başlaması gibi. Bu bağlamda Birleşik Federal Kıbrıs’a ulaşana kadar, Euro kullanma konusunda AB merkez bankası ile müzakereler derhal başlatılmalıdır”
