Son nüfus sayımı Saddam Hüseyin yönetiminde 1987 yılında yapılan Irak’ta 37 yıl sonra genel sayım yapılıyor. Bugün başlayan ve iki gün sürecek sayım nedeniyle ülke genelinde sokağa çıkma yasağı uygulanırken Kürtler, Vali Rêbwar Taha’nın çağrısının ardından yıllar önce ayrıldıkları Kerkük’e akın etti, yollarda uzun araç konvoyları oluştu
37 yılın ardından Irak’ta bugün başlayan nüfus sayımı iki gün sürecek
Irak’ta Körfez savaşı ile Saddam Hüseyin yönetimine son verilmesi sonrası genel ve bölgesel seçimlere gidilmesine rağmen ülkede nüfus sayımı yapılamadı. 37 yıl aranın ardından bugün ülke genelinde başlayan ve iki gün süre ile devam edecek sayım nedeniyle merkezi Bağdat ve Erbil merkezli Kürt yönetimi tarafından bir süredir kapsamlı çalışmalar yapılıyordu.
“Nüfus sayımı medeniyet ve kalkınma açısından önemli bir adımdır”
Başbakan Muhammed Şiya Es Sudani, nüfus sayımının medeniyet ve kalkınma açısından önemli bir adım olduğunu belirterek, halkı sayıma katılmaya çağırdı. Nüfus sayımının yıllar süren gecikmenin ardından yapıldığını ifade eden Sudani, “Nüfus sayımının üzerinden 37 yıl geçtikten sonra, genel nüfus ve konut sayımını yaparak, kültürel ve kalkınma açısından önemli ve uzun zamandır beklenen bir adımı hep birlikte atacağız. Nüfus sayımı öncelikleri ve vatandaşların kamu hizmetlerinden yararlanma haklarını güvence altına alır” dedi.
“Gelecek kalkınma planları için önemli ve gerekli bir başarıdır”
Irak hükümeti sözcüsü Basim el-Avvadi ise nüfus sayımının Irak’ın gelecekteki kalkınma planlarını desteklemek için önemli ve gerekli olduğunu söyledi. El-Avvadi, Irak Haber Ajansı’na (INA) yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“2003 yılından sonra Irak’ta, devletin temellerini tamamen etkileyen olaylar, sonuçlar ve gelişmelerle birlikte köklü değişiklikler meydana geldi. Bugün, geçmişle tamamen farklı bir devlette yaşıyoruz. Irak’ın yeni devlet yapısını inşa etme çabaları ve önceki iç olaylar nedeniyle, kalkınma, inşaat, istihdam ve genel anlamda gelişim için temel oluşturabilecek bir nüfus sayımı yapılması büyük ölçüde zorlaştı.”
Yeni Irak devletinin yeniden inşa sürecinde, çeşitli kurumların sunduğu tahmini verilere dayandıklarını, ancak devletin temel alanlarında kesin ve doğru verilere (data) sahip olmadığına vurgu yapan Avvadi, nüfus sayımının Irak’ın ekonomik, sosyal ve güvenlik alanlarındaki kalkınma çabalarını destekleyeceğini ve devletin bütçe tahsisatlarını daha hassas bir şekilde yapmasına olanak tanıyacağını sözlerine ekledi.
Kerkük yarışı
Nüfus sayımının büyük oranda önemsendiği kentlerin başında gelen Kerkük’te ise nüfus sayımı Kürt Arap ve Türkmenler arasında yarışa sahne oluyor. Kerkük İl Meclisi Başkanı Muhammed Hafız, vatandaşları genel nüfus sayımı için saha ekipleriyle işbirliği yapmaya çağırarak, bu nüfus sayımının ilin kalkınma ve ekonomik haklarını garanti altına alacak temel bir araç olduğuna vurgu yaptı.
Irak Haber Ajansı’na (INA) açıklama yapan El-Hafız, “Genel nüfus sayımı, ilimizin geleceğini şekillendirmek için son derece önemli bir adımdır. Bu sadece teknik bir işlem değil, aynı zamanda Kerkük’ün ihtiyaçlarını belirlemek ve kalkınma, sosyal ve ekonomik haklarını garanti altına almak için temel bir araçtır” dedi.
Araplaştırma politikası uygulandı
Irak’ta Saddam Hüseyin öncesi ve sonrası Kerkük’ün Araplaştırılması politikası kapsamında kent merkezi ve çevresine çok sayıda Arap ailesi yerleştirildi. Bu süre içinde Kürt ve Türkmen ailelerin bir bölümü baskılar nedeniyle kenti terk etmek zorunda kaldı. ABD müdahalesi sonrası göç eden Kürt ve Türkmen aileler kente geri döndü. 2017’de gerçekleştirilen Kürt bağımsızlık referandumu sonrası kent merkezi Irak güçlerinin kontrolüne geçince binlerce Kürt Erbil, Süleymaniye, Duhok ve Musul bölgelerine göç etti.
Kerkük’e adeta akın ettiler
Irak merkezi hükümetinin, 20 ve 21 Kasım’da ülke genelinde yapılacak nüfus sayımı nedeniyle şehirler arası yolculuğu yasaklama kararı sonrası ile harekete geçen Kürtler, nüfus sayımına katılmak için ağırlıklı olarak Kerkük olmak üzere kayıtlı oldukları illere doğru yola çıktı. Kerkük’ün Kürt Valisi Rêbwar Taha’nın çağrısı sonrası uzun araç konvoyları ile Kerkük’e doğru yola çıkan aileler, kent girişinde uzun kuyruklar oluşturdu.
Irak yönetimi karar aldı, Kürtler harekete geçti
Kürdistan topraklarının yüzde 51’inin Irak yönetimine girdiği 2017 bağımsızlık referandumu sonrası çok sayıda Kürt aile, Kerkük’teki yerlerini terk etti. Bugün başlanan ve yarın da sürecek olan nüfus sayımında, kişilerin adlarının kayıtlı olduğu bölgelerdeki nüfusa dahil edilmesine yönelik merkezi karar sonrası Kürtlerin büyük gruplar halinde harekete geçmesi dikkat çekti. Özellikle Irak anayasasının 140’ıncı maddesi kapsamına giren tartışmalı bölgelerde Kürt ailelerin çoğu yerleşim yerlerini terk etmişti. Kürtlerin terk ettiği bölgelere Arap aileler yerleştirilerek demografik yapı değiştirilmek istendi.
Kerkük endişesi
Nüfus sayımı nedeniyle kent dışına çıkmak zorunda kalan çok sayıda Türkmen ve Arap ailenin de Kerkük’e ulaştığı bildirildi. Kürtlerin nüfus sayımı öncesi kent merkezine akın etmesi Irak Türkmen Cephesi (ITC), Türkmen siyasi partileri ve sivil toplum kuruluşlarının tepkisini çekti. Yapılan açıklamalarda nüfus sayımı öncesi, Süleymaniye, Erbil, Dohuk ve Mahmur şehirlerinden Kürtlerin Kerkük’e sevk edildiği ileri sürüldü.
Kerküklü gazeteci yazar Reşat Salihi, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, Kerkük’ün demografik yapısını değiştirmek amacıyla İran ve Suriye’nin yanısıra Türkiye’den de çok sayıda Kürdün Kerkük’te sevk edildiğini ileri sürdü.
Salihi, “Nüfus sayımında olumsuz anlamda en çok etkilenen bölgelerin başında Kerkük ve diğer türkmeneli bölgelerimiz gelmektedir. Kerkük’e Irak’ın kuzeyinden, İran’dan, Suriye’den ve hatta Suriye’den çok Kürt getirilip Irak’tan vatandaşlık alıp Kerkük’e sevk ediliyorlar. Kerkük’e yoğun bir şekilde nüfus aktarımını gerçekleştiriyorlar. Büyük nüfus aktarımı yapılıp sahte vatandaşlık veriliyor. Bu sahte vatandaşlıklar ile Kerkük’te nüfuslarını çok gösterecekler. Binlerce yıldır Türklere yurt olan Türkmeneli bölgesinin sistematik şekilde demografisi değiştiriliyor” dedi.
