Toplumcu Demokrasi Partisi (TDP), geçtiğimiz hafta Meclis Genel Kurulu’ndan geçen “Hal Yasası”yla ilgili çekincelerini dile getirdi ve yasada; üretici ve tüketiciyi korumak anlamında iyileştirmeler yapılması için önerilerini madde madde sıraladı
TDP, Hal Yasası ile ilgili çekince ve önerilerini sıraladı
Yazılı açıklama yapan TDP, uzun yıllardır genel bir ihtiyaç “Hal Yasası”nın, yaş sebze-meyve ve gerekli görülen diğer malların ticaretinin kayıt altına alınması, kalite standartlarına, gıda güvenliğine ve sağlık-hijyen kurallarına uygun olarak tedarik, dağıtım ve satışını sağlayacak olması nedeniyle çok önemli olduğuna vurgu yaptı.
TDP yasanın geçmesini genel anlamda olumlu karşıladıklarını belirterek, aşağıda belirtilen önerilerde bulundu ve çekincelerini madde madde sıraladı;
– HALLERİN KONUŞLANACAĞI BÖLGELER: Kurulacak olan haller; üretim yerlerine yakın alanlarda (Örneğin; Güzelyurt ile Mağusa Mesarya) konuşlanmalı, taşımacılık maliyetleri en düşük düzeyde tutulmalıdır,
– TAŞIMACILIK KOMİSYONU YÜKSEK: Satılan yaş sebze-meyvenin parasal değeri üzerinden yüzde 7 taşımacılık komisyonu alınması kabul edilebilir değildir. Taşımacılık bedeli taşıma mesafesine göre belirlenmelidir,
-YASA ÜRETİCİYİ KORUMUYOR: Bu yasa tek başına üreticiyi korumaktan uzaktır. Bunun yanında küçük üreticilerin kooperatifleşmesi veya birlik oluşturması zorunlu hale getirilmeli, ekilebilir tarım alanları korunmalı, modern tarım tekniklerinin uygulanması için teşvikler sağlanmalı, yerli üretimin ülkenin yaş sebze-meyve ihtiyacını daha büyük oranda karşılaması ve ithalat oranının düşürülmesi için stratejik çalışmalar yapılması elzemdir,
-BU YASA FİYATLARI UCUZLATMAYACAK: Bu yasa yaş sebze-meyve fiyatlarını ucuzlatmayacaktır. Öncelikle yaş sebze-meyvenin hal çıkış fiyatı üzerinden marketlere ulaşımı sağlanmalı, ek kazanç sağlanmasının önüne geçilmelidir. Öte yandan bu yasanın uygulamasına paralel olarak; elektrik, mazot, gübre ve su gibi üretim girdi maliyetleri için üreticiye teşvikler artırılmalıdır. Özellikle girdi maliyetinde yüksek bir oran teşkil eden su kullanımı için gerekli elektriğin sağlanmasında yenilenebilir enerji kurulum izinleri Kıb-tek tarafından mutlaka verilmelidir. Bunun yanında, düşük maliyetli ve üretimin geri dönüş zamanlamasına bağlı olarak uygun tarımsal finansmanlar sağlanmalıdır,
-BELEDİYELER BİRLİĞİ ÖNCELİKLİ OLARAK DEVREDE OLMALI: Kurulacak hallerin işletmesinin, Belediyeler Birliği tarafından kurulacak işletme tarafından yapılması öncelikli olmalıdır. Belediyelerin hal yönetim ve denetiminde daha aktif rol almaları sağlanmalı ve piyasada monopol oluşumların önüne geçilmelidir,
-ÜRÜN DEMETİMLERİ GÜMRÜKTE DEĞİL HALDE YAPILMALIDIR: Gıda güvenliği ve sağlığının sağlanması adına denetim yapabilmesi için devlet laboratuvarının kapasitesi artırılmalıdır. İthalatta yapılan ürün denetimleri gümrük alanlarında değil direkt halde yapılmalıdır. Araç hale girerken tartılmalı ve araç içerisinde yaş sebze-meyve indikten sonra tüm ürünler homojen bir numune alınarak pestisit analizi için devlet laboratuvarına gönderilmelidir. Araç çıkışta tartılarak beyan edilen ürünlerin kg tutarları kontrol edilmelidir,
-VERİLER İSTATİSTİK KURUMU TARAFINDAN İŞLENMELİDİR: İstatistik Kurumu sürece dahil edilmeli, Hal Yasası uygulamalarındaki tüm girdi ve çıktıların verileri günlük ve eksiksiz olarak kurum tarafından işlenmelidir. Bu veriler planlı tarımsal üretim politikası oluşturma ve uygulamaya geçilmesi için temel oluşturmalıdır
“Önerilerimizin dikkate alınması elzemdir”
TDP öneri maddelerini ve çekincelerini sıraladıktan sonra açıklamasını şöyle tamamladı;
“Ülkemizde tarımsal üretimin kaliteli, sağlıklı, güvenli ve standartlara uygun bir şekilde artırılması, üretici ve tüketici haklarının korunması ve piyasaya nispeten ucuz yaş sebze ve meyve temini için yukarıdaki önerilerimizin dikkate alınması önem arz etmektedir”
