Evrensel Hasta Hakları Derneği (EHHD), İtalya’daki ortağı Aktif Yurttaşlık Ağı (Active Citizenship Network) tarafından 20-21 Nisan tarihlerinde “Daha Sağlıklı Avrupa” temasıyla çevrimiçi bir konferansla gerçekleştireceği Avrupa Hasta Hakları Günü için düzenlediği farkındalık kampanyasına, yayınladığı video mesajıyla Avrupa’daki paydaşlarıyla eş zamanlı olarak destek belirtti
EHHD: Gereken iyileştirmelerin ve hak odaklı politikaların ivediliği bir kez daha ortaya çıktı
EHHD ayrıca, AB Hasta Hakları gününde Kıbrıs’ın kuzeyinde sağlıkta çığ gibi büyüyen sorunlara dikkat çekerek, toplumun tüm kesimlerini mücadeleye ortak olmaya çağırdı.
Dernekten yapılan açıklama şöyle;
“Geride bıraktığımız yıl hasta hakları açısından birçok vahim ihlalin yaşandığı bir sene oldu. Gerek Kovid-19 pandemisinin ve yetersiz kriz yönetiminin etkisiyle binlerce hastanın etkilendiği tedaviye erişim ve ilaçlarla ilgili yaşanan sorunlar, gerekse de toplumun en kırılgan gruplarından olan yaşlıların, çocukların ve mültecilerin yaşadığı vahim insan ve hasta hakkı ihlalleriyle sağlık sisteminde yapılması gereken iyileştirmelerin ve hak odaklı politikaların ivediliği bir kez daha ortaya çıktı.
17. Avrupa Hasta Hakları Günü
2002 yılında, Aktif Yurttaşlık Ağı (ACN), Avrupa’da faaliyet gösteren kuruluşlarla birlikte, 16 dile tercüme edilen ve 14 hakkı içeren Avrupa Hasta Hakları Şartı’nı hazırladı; (önleyici tedbirler hakkı; tedaviye erişim hakkı, bilgi edinme; Rıza-onay veya Tedaviyi reddetme; serbest seçim; mahremiyet ve gizlilik; hastaların zamanına saygı; kalite standartlarına uygunluk; Emniyet; yenilik; gereksiz ıstırap ve acıdan kaçınma; kişiye özel tedavi; şikayet ve tazminat hakkı.) Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı’na dayanan tüm bu haklar, Avrupa vatandaşları ve sağlık hizmetleri için büyük bir öneme sahiptir. Bu hakların çoğu, Haziran 2006’da kabul edilen AB Sağlık Sistemlerinde Ortak değerler ve ilkelere ilişkin Konsey kararlarında da yer almıştır.
Kıbrıs’ın kuzeyinde hasta hakları; En kırılgan gruplar vahim ihlallere uğradı
Pandemi başından beridir zaten birçok hasta tedaviye erişim hakkı, önleyici tedbirlerin alınması hakkı, güvenlik hakkı vb. hasta hakkı ihlaline uğramıştır. Geçen yıl da, daha önce olduğu gibi EHHD olarak yaptığımız birçok çalışmada bu ihlalleri toplumun ve idarenin gündemine getirmeye çalıştık.
Bu sorunlar baki olmakla birlikte toplumun en kırılgan grupları yani devletin sağlık hizmetini aksatmadan sunması gereken grupların uğradığı ağır hasta hakkı ihlalleri ise toplum vicdanını en derinden yaralayan acı olaylar olarak tarihe geçti.
Ne vahimdir ki, tam da bu en kırılgan gruplardan olan ve devletin bakmakla yükümlü olduğu bakımevlerinde kalan yaşlı ve hastalar; çocuklar ve mülteciler geride bıraktığımız yıl en temel insan ve hasta haklarından mahrum kaldılar.
Yaşlılar
Sınırüstü Halk Vakfı Yaşam Sitesi’nde yaşanan insanlık dışı ihmal ve ihlal günlerce kamuoyunda tartışılmış, konuyla ilgili Evrensel Hasta Hakları Derneği’nin de içinde olduğu bir grup sivil toplum örgütü: Alzheimer Derneği, Yaşlı Hakları ve Ruh Sağlığı Derneği Kıbrıs Türk Barolar Birliği ve Kıbrıs Türk Eczacılar Birliği, İzleme Komitesi oluşturdular.
Yakından izlenen süreç ise bizlere yaşanan bu ihlallerin bir daha yaşanmaması için sosyal devlet anlayışıyla oluşturulacak ciddi politikalar üretip hayata geçirilmesi gerekliliğini göstermiştir.
Çocuklar
Öte yandan gerek ADHD (Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu), epilepsi, depresyon, şizofreni, anksiyete ve psikotik bozukluklar ve bunlara benzer kronik rahatsızlığı olan ve tedavileri aksaması halinde hayat kaliteleri ve sağlıklarında ciddi gerileme yaşayan çocukların ilaçları uzun zaman tedarik edilememiştir.
Bunlar yanında kanser tedavisi gören çocuklar tedavileri için önerilen ilaçlara ulaşamamış ve bu ilaçların tam muadili sayılmayacak ilaçlarla eve gönderilmiştir.
Mülteciler
Geçtiğimiz yıl içerisinde devletin doğrudan bakmakla yükümlü olduğu, Barış Ruh ve Sinir Hastanesi’nde tedavisi süren mülteci bir kadın intihar ederek hayatını kaybetmiş ve bu yaşan hakkı ihlali için hala kimse hesap vermemiştir.
Tüm bu ağır ihlallerde sağlık sisteminde yıllardır derinleşen sorunların payı olsa da, bu gerçek sorumluların tespit edilip hesap vermesi gerekliliğini kesinlikle ortadan kaldırmamaktadır. Böylesi ihlallerin yeniden yaşanmaması için hasta haklarının yasalarla korunması elzemdir.
Hükümet programında hasta hakları yasası vaadi vardır
Geride bıraktığımız Ocak ayında erken genel seçim yaşanmış ve UBP-DP-YDP koalisyon hükümeti kurulmuştur. Hükümet ortaklarının her biri seçim propaganda sürecinde gerek seçim bildirgelerinde, gerekse kampanyalarında seçmenlere hasta haklarını yasallaştırma vaadinde bulundular.
Sözü geçen partilerin koalisyonundan oluşan Hükümet programında ise sağlıkla ilgili planlanan icraatlar arasından hasta hakları yasası ile ilgili gerekli düzenlemelerin yapılacağı da yer almaktadır.
Evrensel Hasta Hakları Derneği, Avrupa Hasta Hakları Günü vesilesiyle bir kez daha sağlıkta yaşanan ihmal ve ihlallerin, bu ihlallerin önlenmesi için verilen sözlerin yakın takipçisi olduğumuzu kamuoyu ile paylaşır, toplumun tüm kesimlerini mücadeleye, siyasileri ise önce insani ve ahlaki, sonra da anayasal sorumluluklarını yerine getirmeye çağırırız”
