Güneş Işığı Yasası

Uluslararası Şeffaflık Örgütü kriterlerine göre hazırlanan 2023 yılına ilişkin “Kuzey Kıbrıs Yolsuzluk Algısı Raporu” açıklandı ve KKTC yolsuzluk algısında 27 puanla 180 ülke arasında 140’ıncı oldu!

Ülkemiz için bu ne büyük bir gurur(!) öyle değil mi?

Raporun bir diğer çarpıcı sonucu ise; katılımcı iş insanlarının yüzde 58’inin Başbakan ve Bakanların yaygın olarak yolsuzluk yaptığını ve rüşvet aldığını düşünmesi.

Yine katılımcıların yüzde 52’si ise yolsuzluğun milletvekilleri arasında yaygın olduğu görüşünde birleşiyor.

Yani tabiri caizse hükümetimiz “Güneşi” ile cepleri aydınlatıyor!

Güneş demişken, Amerika’nın Florida eyaletinde “Sunshine” yani “Güneş Işığı” isminde bir yasa olduğunu biliyor muydunuz?

Ne yazık ki(!) bu yasa bizdekinin aksine cepleri aydınlatmıyor…

Florida’nın güneş ışığı bizdekinden farklı olarak; karanlık kapılar ardında dönen gizli kapaklı ve alengirli işleri değil hükümet ve yerel yönetimler seviyesinde açıklığı, şeffaflığı ve hesap verebilirliği simgeler.

Florida’nın Sunshine yasası, federal hükümet ve yerel yönetimlerin kamu bilgi edinme ve şeffaflık ilkelerine uymasını sağlayan yasadır.

Bu yasa, kamu kayıtlarının ve toplantılarının açık ve erişilebilir olması gerektiğini vurgular. “Sunshine” yasası, kamu yönetiminin hesap verebilirliğini artırmayı, vatandaşların hükümet faaliyetlerine katılımını teşvik etmeyi ve demokratik süreçlere şeffaflık getirmeyi amaçlar.

Yasa, kamu kayıtlarının ve toplantılarının erişilebilirliği üzerine iki ana kısımdan oluşur. Birincisi, kamu kayıtları erişimi; ikincisi, kamu toplantıları şeffaflığıdır.

Kamu kayıtları erişimi, genellikle belirli istisnalar dışında, herkesin erişimine açık olan kamu kurumları ve yerel yönetimler tarafından üretilen veya toplanan belgeleri içerir.

Bu belgeler, toplantı notları, bütçe belgeleri, anlaşmalar, sözleşmeler, ihaleler ve diğer resmi belgeleri içerir.

Kamu toplantıları şeffaflığı ise kamu kurumlarının ve yerel yönetimlerin toplantılarını açıkça duyurmasını, toplantıların halka açık olmasını ve toplantıların tutanaklarının tutulmasını gerektirir.

Bu, karar alma süreçlerinin ve hükümet faaliyetlerinin şeffaf bir şekilde izlenmesini ve anlaşılmasını sağlar.

Ayrıca, toplantıların belirli istisnalar dışında halkın katılımına açık olmasıyla demokratik süreçlere katılımı teşvik eder.

Bu yasa sadece teoride kalmayarak pratikte bir dizi fayda sağlar.

Bu faydalar arasında hesap verebilirlik ve şeffaflık, demokratik katılımın artırılması ve yolsuzluk ile istismarın önlenmesi bulunmaktadır. Açık toplantılar ve erişilebilir kayıtlar, hükümetin işleyişini daha hesap verebilir hale getirir, vatandaşların hükümet faaliyetlerine daha fazla katılımını teşvik eder ve yolsuzluk ile istismarın önüne geçer.

Yasanın ihlal edilmesi durumunda ise yasal yaptırımlar mevcuttur.

İhlalin niteliğine ve derecesine bağlı olarak; para cezaları, kamu görevlilerinin görevden alınması veya kamu kurumlarına karşı dava açılması gibi yaptırımlar uygulanabilmektedir.

Peki Güneş Işığı sadece Florida’da mı mevcuttur? Tabii ki hayır!

ABD’deki çoğu eyalet, kamu bilgi edinme ve şeffaflık ilkelerini destekleyen yasal düzenlemelere sahiptir.

California’daki Kamu Kayıtları Yasası (California Public Records Act – CPRA), New York‘taki Bilgi Edinme Özgürlüğü Yasası (Freedom of Information Law – FOIL), Texas’taki Kamu Bilgi Yasası (Public Information Act – TPIA) ve Illinois’teki Bilgi Edinme Özgürlüğü Yasası (Freedom of Information Act – FOIA) gibi yasalar, halkın kamu kayıtlarına erişimini ve hükümet faaliyetlerinin şeffaflığını sağlamayı amaçlar.

Bu yasalar, kamu kurumlarının kayıtlarını açık tutmasını, belirli istisnalar dışında kamu kayıtlarının erişilebilir olmasını ve toplumun hükümet faaliyetlerine katılımını teşvik etmeyi hedeflerken, hükümetin hesap verebilirliğini ve şeffaflığını güçlendirmektedir.

Aynı bizdeki gibi(!)
Sizce de öyle değil mi?