İskoçya Parlamentosu, tampon ve ped gibi tüm kadın hijyen ürünlerini herkes için ücretsiz hale getiren yasa önerisini oybirliğiyle kabul etti, bu uygulamanın dünyada başka bir örneği bulunmuyor
Bedava tampon ve pedin yasal hak olduğu ilk ülke İskoçya oldu
“Regl yoksulluğunu” ortadan kaldırmayı amaçlayan ve yerel yönetimlere bu ürünleri ihtiyacı olan herkese ücretsiz dağıtma zorunluluğu getiren öneri oybirliğiyle kabul edildi.
Yasanın iki yıl içinde uygulamaya geçirilmesi öngörülüyor.
Yasa önerisi, 2016 yılından beri regl yoksulluğunun sona erdirilmesi çabalarına öncülük eden İskoçya İşçi Partisi milletvekili Monica Lennon tarafından hazırlandı.
Lennon, yasanın koronavirüs salgını döneminde daha da önemli hale geldiğini belirterek “Regl, pandemide durmaz. Bu nedenle, halkın tampon, ped ve yeniden kullanılabilir ürünlere erişimini sağlamak hiç bu kadar önem arz etmemişti” dedi.
Regl yoksulluğu nedir?
Regl yoksulluğu, düşük gelirli insanların hijyen ürünlerini satın almaya gücünün yetmemesi anlamına geliyor.
Ortalama regl dönemi beş gün sürüyor. İskoçya’da hijyen ürünlerinin aylık maliyeti sekiz sterlini (yaklaşık 85 Türk Lirası) buluyor ve bazı kadınlar bu ürünleri alamıyor.
İskoçya’da Mart 2018’de 2 bin kişiyle yapılan bir ankete katılan her dört öğrenciden biri bu ürünleri almakta zorlandığını söylemişti.
Çocuklara yardım kuruluşu Plan International‘ın yaptığı bir araştırmaya göreyse İskoçya’nın parçası olduğu Birleşik Krallık‘ta ülkedeki kız çocuklarının yüzde 10’u hijyen ürünlerini alamıyor.
Araştırmaya katılanların yüzde 15’i bu ürünleri almakta zorlandıklarını söylerken, yüzde 19’u ise pahalı olması nedeniyle daha elverişsiz ürünlere yönelmek zorunda kaldığını belirtti.
Araştırmada ayrıca 14-21 yaşları arasındaki kişilerin yüzde 71’inin bu ürünleri alırken utandıklarını söyledikleri belirtilmişti.
Pedler nasıl dağıtılacak?
Hijyen ürünlerinin nasıl dağıtılacağına ilişkin düzenlemeler İskoçya genelindeki 32 belediyeye bırakılıyor. Ancak hijyen ürünlerinde ücretsiz prezervatif dağıtımındakine benzer bir yöntem izlenmesi bekleniyor. Prezervatifler, aile hekimlerinden, eczaneler ya da okullardan ücretsiz alınabiliyor.
İskoçya hükümeti, uygulama için 5,2 milyon sterlinlik (Yaklaşık 7 milyon dolar) kaynak ayırdı. Bu paranın yarım milyon sterlini ücretsiz ped dağıtan bir yardım kuruluşuna verilecek.
Belediyelere de 4 milyon sterlin aktarılacak. Bütçede pedlerin spor kulüpleri gibi yerlerde de ücretsiz alınabilmesi için kaynak tahsis edilmiş durumda.
Halihazırda İskoçya’daki bazı bar ve restoranlar bu ürünleri ücretsiz veriyor. Bu ürünler müşterilere yasal zorunluluktan değil, jest olarak dağıtılıyor.
İngiltere‘de Ocak’ta ilk ve orta dereceli okullarda ücretsiz ped dağıtımına başlanmıştı. ABD’nin bazı eyaletlerinde pedlerin okullarda ücretsiz dağıtımına ilişkin yasalar geçirildi.
Birleşik Krallık genelinde 2001’de hijyen ürünlerinde KDV oranı yüzde 5’e düşürülmüştü. AB mevzuatı, KDV’nin daha fazla düşürülmesine izin vermiyordu.
İngiltere AB’den çıktığı için şimdi KDV’nin tamamen kaldırılabileceği belirtiliyor.
