Kıbrıs Cumhuriyeti merkezli uluslararası araştırma ve danışmanlık şirketi Sapienta‘nın gerçekleştirdiği ‘Kıbrıs Sorunu Risk Endeksi‘ başlıklı araştırmaya göre, Kıbrıs sorununa ilişkin riskler 2017 ortasından bu yana yükseliş eğilimi gösteriyor
Yaşanan gelişmelerle birlikte Kıbrıs 2,64 puanla Orta Risk kategorisinin üst yarısına yükseldi!
Sapienta’nın açıkladığı risk endeksine göre Kıbrıs, 5 en yüksek risk olan 0’dan 5’e kadar bir ölçekte, 2024 üçüncü çeyreğine ilişkin endeks 2,64 puanla Orta Risk statüsünün üst yarısında yer alıyor. 2017 yılının başında, modelin tarihsel serisi Kıbrıs’ı 1,63 puanla “Orta risk” statüsünün üst yarısına yerleştirdi.
Sapienta’nın Ekonomi Direktörü Fiona Mullen, “Kıbrıs, dünyadaki en ağır askerleştirilen adalardan biri ve bu, onlarca yıldır devam eden Kıbrıs sorunuyla bağlantılı bir dizi çatışma riski yaratıyor” diyor.
“Durum bazen iyileşiyor, bazen de kötüleşiyor. Ancak hızla değişen dünya düzeni ve bölgedeki çatışmalar göz önüne alındığında, bu riski değerlendirmenin zamanının geldiği sonucuna vardım. Bu genel olarak diplomatları, petrol ve gaz şirketlerini, sigortacıları ve diğer yabancı yatırımcıları ilgilendirir” ifadelerini kullandı.
Sapienta Kıbrıs Sorunu Risk Endeksi (Sapienta Cyprus Problem Risk Index), Kıbrıs sorununun yoğunluğunu etkileyen 10 önemli faktör temel alınarak derlendi. 10 faktörün her biri, zamanla değişebilen fiili duruma sahip durumda bulunuyor.
Fiili koşullar arasında özellikle BM kontrolündeki deniz tampon bölgesindeki ve açık deniz alanlarındaki askeri faaliyetler, Türkiye’nin dış ilişkileri, BM’nin statüsü ve Kıbrıs sorununun çözümüne yönelik müzakereler yer alıyor.
Mullen: Son yıllarda birçok parlama noktası yaşandı
Mullen, son yıllarda birçok parlama noktasının yaşandığını söylüyor. Şubat 2018’de Türk donanma gemileri, İtalyan petrol ve gaz şirketi ENI’nin Kıbrıs Cumhuriyeti Münhasır Ekonomik Bölgesi (MEB)’de sondaj yapmasını engelledi.
Kıbrıslı Rumların protestoları Ekim 2020’de BM barış güçleri tarafından izlenen tampon bölgeye sıçradı. Kıbrıslı Türk güçleri Ağustos 2023’te tampon bölgedeki BM barış güçlerine saldırdı. Haziran 2024’te ise Lübnan Hizbullah’ı Kıbrıs Cumhuriyeti’ne karşı örtülü bir tehditte bulundu.
Mullen adada yaşanan parlama noktalarıyla ilgili olarak “2017 yılı başında Kıbrıs sorununun çözümüne yönelik müzakereler tüm hızıyla devam ediyordu ve herkes az çok düzgün davranıyordu. Daha sonra müzakereler suya düştü ve işler kötüleşmeye başladı. Bu düz bir çizgi değildir. Bazı şeyler iyileşti. Ancak genel olarak durum kötüye gitti” dedi.
Mullen, “Genellikle bu olayların açık bir çatışmaya dönüşmesini önlemek için çok fazla diplomatik çaba sarf edilmesi gerekiyor. Dolayısıyla bu endeksin ekonomik sürdürülebilirlik veya diğer daha yaygın göstergelerle ilgisi yoktur. Durumun diplomatlar, petrol ve gaz şirketleri, onların sigortacıları ve diğer yabancı yatırımcılar için ne kadar baş ağrıtıcı olmasıyla ilgilidir” dedi.
