Çevre Mühendisleri Odası (ÇMO) Başkanı Sibel Paralik, Güngör Düzenli Depolama Alanı‘ndaki mevcut altyapıların ve teknolojilerin iyileştirilmesi ile simültane olarak ülkedeki nüfus ve atık karakterizasyonu belirlenerek atığı kaynağında azaltmaya, yeniden kullanmaya ve geri dönüşüme yönlendirme yapılması gerektiğini belirtti
Paralik: Güngör 11 yılda kapasitesini doldurmak üzere
Oda adına yazılı açıklama yapan Paralik, Güngör Düzenli Depolama Alanı’nın Avrupa Birliği (AB) finansmanı ile yapılmış ve 2013 yılından itibaren kullanılmakta olan bir katı atık bertaraf tesisi olduğunu hatırlatarak, tesisin işletmeye alındığı tarih itibarı ile İçişleri Bakanlığı Yerel Yönetimler Müdürlüğü tarafından ihale usulü ile işletmesinin özel şirketlere verildiğini belirtti.
Paralik, “Kuzey Kıbrıs’ın tek katı atık düzenli depolama alanı olarak tasarlanmış alandır. Ancak gelinen noktada, 30 yıllık atık depolama kapasitesi öngörülerek tasarlanan Güngör Düzenli Depolama Alanı’nın 11 yılda kapasitesini doldurmak üzere olduğu ve vahşi depolama alanına dönüştüğü bilinmektedir” dedi.
“İnsan haklarımız gasp edilmektedir”
Paralik şöyle devam etti;
“Özellikle geçtiğimiz senelere baktığımızda atıkların düzenli olarak depolanmaktansa, düzenli olarak yandığı alanda atık pil gibi diğer tehlikeli atıkların saklandığı depolama alanının da yandığı ve zehirli dumanları Lefkoşa ilçe halkı olarak soluduğumuz da bilinmektedir.
Temiz, sağlıklı ve sürdürülebilir bir çevrenin insan hakkı olarak kabul edildiği dünyada, ülke yönetiminin strateji noksanlığı ve var olan mevzuatın uygulanmaması nedeniyle çevremizdeki hava, su ve toprak her geçen gün daha fazla kirlenmekte, insan haklarımız gasp edilmektedir.
“Neler yapılmadı?”
2012 yılında yayınlanan Çevre Yasası’nın atık yönetimi bölümü altındaki yasa maddeleri en başta olmak üzere, 2018 yılında yayınlanan Ambalaj ve Ambalaj atıkları tüzüğü ve 2019 yılında yürürlüğe giren Entegre Atık Yönetim Planı’nda belirtilen stratejiler ve hedeflerin hiçbirine ulaşılmadığı gibi bu yönde herhangi bir adım atılmadığı da gözlenmemiştir.
“Neler yapılmalı?”
Atık yönetimi için esas yapılması gereken mevcut altyapıların ve teknolojilerin iyileştirilmesi ile simültane olarak ülkedeki nüfus ve atık karakterizasyonu belirlenerek atığı kaynağında azaltmaya, yeniden kullanmaya ve geri dönüşüme yönlendirme yapılmasıdır. Bu üç maddenin hayata geçirilmemesi nedeniyle Güngör Düzenli Depolama alanı hızlı bir şekilde dolmuş ve ömrünü tamamlamaya yaklaşmıştır.
Geçtiğimiz yıl odamızın yayınlamış olduğu basın bildirilerinde de belirtildiği gibi, KKTC Maliye Bakanlığı, Para Kambiyo İnkişaf Dairesi, KKTC Entegre Katı Atık Yönetimi Projesi İşine Ait çıkılacak ihale ile ilgili teknik ve idari şartnamelerin hazırlanması sürecine Çevre Mühendisleri Odası bünyesinde bir teknik komite kurarak sürece katkı koyduk.
“İhale yayınlanmadı, 1 sene geçmesine rağmen fizibilite raporu hazırlanmadı”
Güngör Düzenli Depolama Alanı’nın rehabilitasyonunu da içeren bu ihale yayınlanmadığı gibi aradan 1 seneden fazla bir zaman geçmesine rağmen henüz bir atık karakterizasyon çalışması yapılmamış, fizibilite raporu hazırlanmamıştır. Hükümetin Güngör İhalesi ile ilgili bütçe ayırmadığı da bilinmektedir.
Geçtiğimiz aylarda alanın yakın çevresine dökülen atıkların içte içe yandığı gözlemlenmiştir. Yaz mevsiminin gelmesi ile bu yangınlar katlanarak devam edecek ve insan sağlığına verdiği tahribat daha da artacaktır.
“Özetle insanlar zehirlenmektedir”
Kuzey Kıbrıs’ta halen 50’nin üzerinde vahşi depolama alanı bulunmakta ve özellikle yaz aylarında bu alanlarda yangınlar çıkmakta, çevre ve halk sağlığı olumsuz etkilenmekte, özetle insanlar zehirlenmektedir.
Hükümetin ve belediyelerin günübirlik çözümler yerine, katı atık özelinde çevre konularına bir bütçe ayırarak gündeme almalarını, uzun orta ve kısa vade olarak detaylandırılmış akılcı, teknolojik ve uygulanabilir projeler ön gören planlamalar yapmalarını talep ediyoruz”
