Kıbrıs Türk Ticaret Odası (KTTO) tarafından, Digi Veri Araştırma Merkezi‘nin işbirliğiyle hazırlanan 2020 IV. Çeyrek Analiz Raporu, KTTO Başkanı Turgay Deniz’in katılımıyla Kıbrıs Türk Ticaret Odası Mustafa Çağatay Konferans Salonu’nda paylaşıldı
Deniz: KKTC ekonomisinin bir fotoğrafı
KTTO Genel Başkanı Turgay Deniz konuşmasında ekonomi bültenlerinin 3 aylık dönemler için hazırlandığını 2020 4’üncü çeyrek bülteni, Ekim, Kasım, Aralık aylarında yaşanan gelişmelere bağlı olarak 2020 yıl sonu itibariyle KKTC ekonomisinin bir fotoğrafı olduğunu belirtti.
Kıbrıs Türk Ticaret Odası’nın ekonomik verilerin izlenmesi konusuna büyük önem verdiklerini belirten Deniz, bu bültende sadece KKTC ekonomisine ilişkin verilere yer vermediklerini aynı zamanda Türkiye ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin aynı dönemdeki makroekonomik performansını da izleyerek kendi ülkesel performansımızla karşılaştırıldığını bu sayede kısa ve orta vadede ekonomimizi iyileştirmek için hangi alanlara yoğunlaşmamız gerektiği konusunda daha kolay politika önerileri geliştirebileceğimizi düşündüklerini vurguladı.
Yedi ana başlıktan oluşuyor
2020 4’üncü Çeyrek için hazırlanan Ekonomi Bülteni yedi ana başlıktan oluşuyor ve Yönetici Özeti başlığı altında, bültendeki veri ve analizlerin kısa bir özetine yer veriliyor. İkinci başlıkta, Küresel Ekonomik Görünüm değerlendiriliyor.
KKTC, Türkiye ve GKRY Ekonomilerinin Görünümü başlığında, KKTC başta olmak üzere karşılaştırmalı olarak üç ekonominin büyüme, istihdam, dış ticaret dengesi, enflasyon, bütçe, bankacılık, turizm ve yükseköğretim verilerine yer veriliyor.
Dördüncü başlıkta ise KKTC, Türkiye ve Güney Kıbrıs Rum Yönetiminin son dönemde işletmelere ve çalışanlarına sunduğu destekler özetleniyor.
Beşinci başlıkta piyasalarda son 2020 4’üncü çeyrekte yaşanan gelişmelere yer verilirken altıncı başlıkta ise KKTC, Türkiye ve Güney Kıbrıs Rum Yönetiminin yapısal reform ajandaları değerlendiriliyor.
Son olarak yedinci başlıkta ise yine 2020 4’üncü çeyrekte KTTO tarafından gündeme getirilen bazı politika önerileri paylaşılıyor.
KKTC ekonomisinin 2020 yılında % 14,3 civarında küçüleceği öngörüldü
Covid-19 salgının seyri, 2020 4’üncü çeyrekte küresel ekonomik ve finansal gelişmelerin ana belirleyicisi olmaya devam etmişttiğini açıklayan KTTO Genel Başkanı Turgay Deniz mevcut gelir düzeyleri ve olanakları itibarıyla gelişmiş ekonomilerin Covid-19 krizine daha güçlü ve doğrudan desteklerle cevap vermeye çalıştıkları gözlemlendiğini, uluslararası kuruluşların tahmin ortalamalarına göre dünya ekonomisinin 2020 yılında % 4,2 civarında küçüleceği öngörülmekte olduğunu kaydetti.
Birçok ülkede olduğu gibi başta turizm ve yükseköğretimdeki kayıplardan kaynaklı olarak KKTC ekonomisi de salgından derin bir şekilde etkilenmeye devam etmekte olduğuna vurgu yapan Deniz DPÖ verilerine göre KKTC ekonomisinin 2020 yılında % 14,3 civarında küçüleceği tahmin edilmekte olduğunu sözlerine ekledi.
İşsizlik oranı, 2020 yılında, 9 yıl sonra ilk defa % 10,1 ile çift hanelere çıktı
Deniz , ülkemizde işsizlik oranının, 2020 yılında, pandeminin de etkisiyle 9 yıl sonra ilk defa % 10,1 ile çift hanelere çıktığını KKTC’de genç işsizlik oranı 2020 yılında yaklaşık % 10 artarak % 29,3’e yükseldiğini belirtti.
Bu durumun, pandeminin en çok gençleri olumsuz etkilediğini ve işsizlik oranında yaşanan artışın ağırlıklı olarak genç işsizlerdeki artıştan kaynaklandığını gösterdiğini bununla birlikte, 2010 yılından itibaren azalarak % 25’e kadar düşen kamu sektörünün istihdam içerisindeki oranı 2020 yılında tekrar artarak % 30,6’ya yükseldiğini ve son bir yılda kamu sektöründeki istihdam edilen kişi sayısı % 14,3 arttığını söyledi.
Döviz, enflasyonu tekrar artırmış ve yılsonu enflasyon %15,03 olarak gerçekleşmiştir.
KKTC’de 2020 yılının ilk 11 ayında yaşanan ticaret dengesine bakıldığında ithalatın bir önceki yılın aynı dönemine göre % 23,1 daraldığı görüldüğünü belirten Deniz, ihracatta yaşanan % 22,1’lik artış dış ticaret dengesini de olumlu etkileyerek, bu dengede % 26,1 oranında bir iyileşme sağladığını, 2016 yılından itibaren çift hanelere yükselen KKTC enflasyonu, döviz artışının yaşandığı 2018 yılında % 29,66 olarak gerçekleştiğini ve 2019 yılında ise %11,66’ya düştüğünü belirtti. 2020 yılında yaşanan pandemi ve yılın ikinci yarısında artan döviz, enflasyonu tekrar arttırdığına ve yılsonu enflasyon %15,03 olarak gerçekleştiğine de vurgu yaptı.
Öneriler hatırlatıldı
KTTO Genel Başkanı Turgay Deniz, 2020 4’üncü çeyrekte oda tarafından gündeme getirilen ve bültende yer verilen politika önerilerinden bazılarını hatırlatmak istediğini belirterek önlemleri söyle sıraladı:
1. Daralan dış talebi genişletici girişimler kapsamında gerekli koruyucu önlemlerle birlikte yabancı öğrencilerin gelişinin planlanması.
2. Kuzey Kıbrıs’a turistlerin giriş koşullarının acilen belirlenmesi, ilan edilmesi ve turistik pazarlama faaliyetlerinin desteklenmesi.
3. KKTC’de konut almış veya alacak olan yabancıların yurda girişinin kurallara bağlı olarak kolaylaştırılması.
4. Salgının ekonomik anlamda yarattığı tahribatı asgariye indirebilmek için özel sektör kuruluşları ile çalışanlarının salgın sonrasına kadar kamusal desteklerle ayakta tutulması.
5. Kamu hizmetlerinin hızla dijitalleştirilmesi, bu yolla kamunun hizmet kapasitesi ve hızının artırılması amacıyla e-Devlet ile ilgili çalışmaların öncelikli olarak hayata geçirilmesi.
6. Kamuda “vatandaş devlet için değil, devlet vatandaş için vardır” anlayışı doğrultusunda, kamunun ekonomi üzerinde yük olmaktan çıkarılması ve ekonomiyi destekleyecek şekilde yapılandırılması amacıyla kamu reformunun hayata geçirilmesi.
7. Kamu harcamalarının disiplin altına alınması ve en az 10% tasarrufa gidilmesi.
8. Salgın döneminde yatırım indirimlerinin yatırımları teşvik edecek şekilde en az % 50’ye yükseltilmesi, sınırlamaların kaldırılması ve firmaların teknolojik alt-yapı ve dijitalleşme yatırımlarının da yatırım indirimi kapsamına alınması.
