Belirsizlik (Precariousness) – 1
Gelin bu hafta çağdaş sanatta yeri sağlam olan ama bu taraflara henüz yerleşmemiş, hatta Türkçede tek kelime ile kendini ifade ed(e)meyen bir kavramdan bahsedelim; Precariousness.
“Belirsizlik, güvencesizlik ve kırılganlık” kavramlarını bir arada anlatan bu terim (precariousness) çağdaş sanatta yaygın olarak kendini gösteriyor. Sanat eserlerinin üretimi, sunumu ve alımlanması süreçlerinde de önemli bir rolü var.
Kelimeye hakkını verebilmek için her bir anlamı üç haftalık bir yazı dizisine döndürmek iyi olabilir. Üçlemeye belirsizlikle başlayalım.
Belirsizlik, sanatın içeriğini, malzemelerini ve yöntemlerini çeşitli biçimlerde etkileyebilir. Sanatçılar bu kavramı ele alarak, izleyicilere ‘geçici, kırılgan veya değişken’ durumları gösterebilirler.
Bu, toplumsal, politik veya kişisel belirsizlikleri yansıtabilir. Bu eserlerin yapılmasında bir takım geçici malzemeler kullanılabilir. Paslanan, çürüyen, eskiyen, eriyen malzemeler.
Bunlarla eserlerin kalıcılığı ve dayanıklılığı sorgulanabilir ve eserlerin kırılganlığı ve geçiciliği hakkında mesajlar verir. Halen devam eden Eklektik Manifest’teki Sümer Erek sergisindeki turunç ve limon kabukları gibi…
Precariousness, sanat eserlerinin yaratım sürecinde de önemli bir rol oynar. Sanatçılar, eserlerini tamamlanmamış bırakabilir veya izleyicilerin müdahalesine açık hale getirebilirler. Bu, sanat eserlerinin sürekli bir değişim ve etkileşim halinde olmasını sağlar.
Bu yöntem, sanat eserlerinin nasıl sunulduğu ve alımlandığıyla da ilgilidir.
İzleyiciler, eserleri farklı şekillerde yorumlayabilir ve her bir yorum, eserin anlamına katkıda bulunur. Bu, sanatın istikrarsız ve değişken doğasını vurgular.
Katılımcı yöntemlerle izleyicilerin sanat eserlerine müdahale etmesi, aktif olarak katılarak eserlerin gelişmesine, yönlenmesine katkıda bulunması da yine bu kavramın önemli özelliklerindendir.
Bu durum, çağdaş sanat üretiminde bir tema, bir kavram, bir durum, bir bağlam ve bir süreç olarak işleyebilir.
Sanat eseri kavramının bir süreç olarak ele alınması, manipüle edilecek nesneler, icra edilecek partisyonlar, aktif olarak keşfedilecek kurulum alanları ve/veya indirilecek ve manipüle edilecek dijital görüntüler gibi katılımcı deneylerin sayısında artışa neden olmuştur. Bu da çağdaş sanatta alımlama kavramını yeniden şekillendirmiştir.
Dil ve niyet arasındaki belirsizlikle dolu gergin ilişkiye benzer şekilde, bu alımlama yorumu ve yorumsuzluğu mümkün kılar, istikrarsızlığı kabul eder ve kesin yorumları reddeder.
Belirsizlik, otonom sanat nesnesinin modernist değerlerini alt üst etmede önemli bir rol oynamıştır. Modern ve çağdaş sanatta belirsizlik, günlük kullanımda olumsuz dilsel bağlamına rağmen, sıklıkla olumlu bir değer kazanır.
Konumuza haftaya devam edelim, örneklendirelim.
