Prekaryite Sanat Eserleri
Prekaryitenin, bir sanat eserinin çeşitli özelliklerinde -biçim, malzeme, üretim yöntemi, ortam, sunum, alımlama, belgeleme, anlatım, koleksiyon ve koruma- gevşek bir şekilde mevcut olabileceği inancından yola çıkarak, bu giriş makalesi, 20. yüzyılın sonları ve 21. yüzyıl boyunca görsel sanatlar alanında “prekaryite” teriminin oldukça geniş bir tartışmasını içermektedir.
Prekaryitenin son dönem felsefi, kavramsal ve biçimsel ünü, 20. yüzyılın sonlarında beşeri bilimlerde öne çıkan bir kesinlik krizine bağlanabilir. 1990’lara gelindiğinde, post-yapısalcılık, post-kolonyal çalışmalar ve feminizm ve cinsiyet çalışmaları da dahil olmak üzere en popüler eleştirel sorgulama yöntemleri, entelektüel projeleri içinde hegemonik ideolojilerin bir tür revizyonunu ve eleştirisini içeriyordu.
Böyle bir senaryoda, sanat tarihi giderek disiplinlerarası hale geldi, geleneksel üslup ve ikonografik odakları ve görsele vurgu yapmayı reddetti (Rosalind Gill, Sayı 16/13).
Hélio Oiticica‘nın Precarious Rocks adlı eserinde (Bkz. Şekil 1) Brezilya‘daki modern dünyanın anlamını arar. Oiticica’nın sanatının kompozisyon ilkesi, Brezilya’nın daha yakın tarihine dair bir şeyler ortaya çıkarır ve belki de dünya genelinde prekaryite ile karşı karşıya olan ve bunu bir yaşam biçimi, bir estetik haline getiren nüfusların tarihine dair bir şeyler söyleyebilir.
Prekaryite bir eksiklik olmak zorunda değildir; hatta bir artı olabilir. Oiticica’nın “icat” kavramı, önceden bilmemek türünde bir çılgınlığa dayanır.
Özünde, eğer ne yapmam gerektiğini önceden biliyorsam, icat yoktur. Dolayısıyla, prekaryite, icat için bir tür güvencedir.
Dünyada bir yer kaplamak, prekaryitenin riskini kabul etmeyi gerektirir, bu da malzemelerin beklenmedik şekilde işlenmesine ve sonuçlarının alışılmadık düzenlenmesine yol açar. (Monteiro, 2018)
Başka bir prekaryite örneği, Matt Calderwood‘un 2016’da Yeni Zelanda‘da sergilenen eseridir.
Calderwood’un yerleştirme veya heykelsi çalışması, nesnelerin prekaryite dolu dengesi aracılığıyla amaçsızlık ve risk alma fikirlerini yansıtır. Günlük, önemsiz nesneleri -kovalar, toplar ve merdivenler- alarak bir araya getirmiş ve nesnelerin doğru formda kalabilmesi için dengeye dayanan bir heykel yaratmıştır.
Çalışma ne kadar hafif yürekli olsa da, şüphesiz gerilim doludur. Bireysel nesneler sınırlarına kadar zorlanır. Nesneler, heykelsi bir hedefe ulaşmak için yeni bir işlevsellik oluşturacak şekilde birleşir ve heykeli sürdürebilmek için birbirlerine bağımlıdırlar. Yıkım, şans, düzen ve denge bu çalışmanın bileşenleridir.
Ortaya çıkan çalışma, hem eğlenceli hem de tehlikelidir. Tüm nesneler, tam bir çöküşten kaçınmak için dikkatle düzenlenmiştir, Calderwood’un, heykelsi bir hedefe ulaşmak için bir araya getirilen nesne grupları arasındaki bağımlı ilişkileri keşfetme konusundaki sürekli ilgisini yansıtır.
Calderwood’un sanatsal pratiği, sıradışı yöntemlerle desteklenir ve sanatçı sürekli olarak kendine ve yaratıcı sürece kısıtlamalar getirir.
Sonuç olarak prekaryite, çağdaş sanat üretiminde bir tema, kavram, durum, bağlam ve süreç olarak işleyebilir.
Sanat eserinin bir süreç olarak ele alınması, alımlama kavramını yeniden şekillendiren katılımcı deneylerin sayısının artmasına yol açtı -örneğin, manipüle edilecek nesneler, gerçekleştirilecek partisyonlar, aktif olarak keşfedilecek yerleştirme alanları ve/veya indirilecek ve manipüle edilecek dijital görüntüler-.
Dil ve niyet arasındaki prekaryite dolu ilişkiye benzer şekilde; bu alımlama hem okumaları hem de yanlış okumaları mümkün kılar, istikrarsızlığı kabul eder ve kesin yorumları reddeder.
