En çok okunan köşe yazarı kim?

Hasan Cemal 1982 sonbaharında, PİAR araştırma şirketine bir “aydın okurlar” araştırmasını yaptırır.

12 Eylül 1980 darbesi etrafı kasıp kavurmaya devam etmektedir.

Nisan 1981 tarihinde Hasan Cemal, Cumhuriyet’in Genel Yayın Müdürü olur.

Hedefi, “Cumhuriyet’in habercilik anlayışını değiştirmek”tir. Cumhuriyet’i “gazeteciliğin ilke ve kurallarına uygun” bir hale getirmek ister. Kolları sıvar ve “aydınların gazetelerden ne beklediğini” araştırmaya girişir.
***

40 yıl önceki Türkiye’de yapılan araştırmalar, üç büyük kentteki üniversite mezunları arasında en yaygın olarak okunan gazetelerin Cumhuriyet ve Milliyet olduğunu belgeler.

Aynı araştırma sonuçlarına göre,  gaze­te okurları açısından reklamlar ve özellikle TV reklamları çok etkilidir. O tarihte tek bir kanal vardır, TRT…

Öyle ki, bir gazeteyi TV’de gördü­ğü için aldığını söyleyenlerin oranı yüzde 32’dir.

***

Aydınlar arasında köşe yazarlarını okuma eğilimi çok yüksektir. Köşe yazarlarını okuma oranı üniversite mezunları arasında yüzde 62’ye kadar çıkar. Ancak yapılan araştırmalar, okurlar açısından köşe yazarının “kim” olduğundan çok “hangi gazetede” yazdığının önem taşıdığını gösterir. Okurların yüzde 94’ü okuduğu yazarı sürekli izlediğini belirterek, “ga­zete değiştirmeyeceğini”  söylemesi de bunun kanıtıdır.

***

Hasan Cemal 1982 sonbaharında, PİAR araştırma şirketine bir “aydın okurlar” araştırmasını yaptırır. Bu araştırmanın ayrıntılarını ve sevimli dedikodularını Cumhuriyet’i Çok Sevmiştim adlı kitabında anlatır.

Cumhuriyet gazetesinin karikatürler dahil tüm köşelerin izlenme oranını testten geçirir.

Araştırmanın bir bölümünü de aktarır:

Köşe                                          Her zaman okunur      Bazen okunur             Hiç okunmaz

Uğur Mumcu                              81                                 17                                 2

İlhan Selçuk                               69                                  28                                3

İsmail Gülgeç                             60                                  23                                17

Behiç Ak                                    56                                  27                                 17

Nadir Nadi                                  50                                 43                                  7

Mustafa Ekmekçi                       47                                  41                                  12

Olayların Ardındaki

Gerçek                                       44                                  47                                 9

Ciddiyet

(mizah köşesi)                            41                                  39                                 20

Murat Belge                               40                                  42                                  18

Oktay Akbal                               39                                  49                                  12

Atilla Dorsay                              39                                  41                                  20

Yalçın Doğan                             38                                  49                                  13

Mehmed Kemal                         37                                  48                                  15

Doğan Tuzlan                            35                                  49                                  16

Ergun Balcı                                33                                  53                                  13

Osman Ulugay                           31                                  50                                  19

Yalçın Pekşen                            29                                  49                                  22

Olaylar Görüşler

(İkinci sayfanın                           58                                 14                                  28
üstündeki makaleler)

Vehbi Belgil                                26                                  53                                  21

Şükran Ketenci                          26                                  50                                  24

Melih Cevdet Anday                   26                                  45                                 29

Şahin Alpay                                25                                  56                                 19

Müşerref Hekimoğlu                   25                                  49                                 26

50 Yıl Önce Cumhuriyet             25                                  47                                 48

Ağız Tadıyla (yeme içme)           22                                  43                                 35

Briç                                            10                                   16                                 74

Pazar Bulmacası                        7                                    23                                 70

Satranç                                       6                                    23                                 71

İnsan ve Çiçek                            5                                    33                                 62

***

Aynı araştırmada basının tüm köşe yazarlarının okunma oranlarını inceleyen bir bölüm de vardır. 1982 sonbaharında, deneklerin okuma sayılarına göre araştırmadan  çıkan sonuç şöyledir:

Uğur Mumcu (301)
İlhan Selçuk (223)
Çetin Altan (184)
Müm­taz Soysal (146)
Hasan Pulur (92)
Oktay Akbal (85)
Oktay Ekşi (64)
Örsan Öymen (63)
Mustafa Ekmekçi (59)
Teoman Erel (42)
Refik Erduran (39)
Nadir Nadi (38)

***

Yazıyı yazarken hüzünlendim.

Fiilen içinde yaşadığım 40 yıl öncesi Bâb-ı Âli’si sanki daha da uzaklaştı…

Şimdilerde yerlerde sürünen gerçek satış rakamlarını ve izlenme oranlarını açıklayamadığı için gizleyen “besleme basının”, “varakpâreleri” ve televizyonları var.

Oralarda da yukarda naklettiğim araştırmaya konu olan nitelik ve nicelikten eser yok.