Antroposen Çağı…
Ortaçağ, tarihçilere göre 1453 yılında Fatih’in İstanbul’u almasıyla bitti. Yeniçağ başladı.
Ama herhalde 1453 yılında yaşayanlardan hiçbiri, o yıl bir çağın bitip yeni bir çağın başladığını bilmiyordu.
Büyük bir ihtimalle bunu hiçbir zaman da öğrenemediler.
2023 yılında yaşayanlar, 1453 yılında yaşayanlardan farklı olarak bu yıl, yeni bir çağın başlamış olduğunu bilecekler.
xxx
Bilim insanları 2009 yılından beri tartışıyorlardı.
Nihayet karar verdiler.
2023 yılının ilkbaharında Antroposen çağında yaşamakta olduğumuzu açıklayacaklar….
xxx
Antroposen Çağı ne demek?
Antroposen, insanoğlunun Dünya’ya olan etkisinin en üst düzeylere çıktığı Sanayi Devrimi’nden başlayan ve hala devam eden sürece verilen isim.
Bu çağa “İnsan Çağı” da deniyor.
Bu yaklaşıma göre insanlık önceleri Dünya’dan etkilenirken, bu çağda Dünya’yı etkilemeye ve belirlemeye başladı.
İnsanın yaratıcılığı sonucunda Dünya “geri döndürülemez” bir değişime girdi.
xxx
Eğer artık İnsanlık Çağı’nda isek…
İnsanlık önceleri Dünya’dan etkilenirken artık Dünya’nın tartışılmaz efendisi haline geldiyse her an hiç rastlamadığımız olayların da yaşanması normal…
Bundan sonra gelişmeler geçmişle kıyaslanmayacak kadar hızlı bir biçimde gerçekleşecek.
İnsanlık hiç görmediği değişimlere, yeniliklere tanıklık edecek.
xxx
2023’de yeni bir çağda yaşadığımız açıklanacak.
Böyle bir açıklamadan hemen önceki yılda, 2022’de yaşanan önemli olayları BBC derlemiş.
Benim açımdan en önemli olay James Webb teleskobu oldu…
Teleskop, Temmuz’da çalışmaya başlamasından itibaren evrenin fotoğraflarını çekti.
Bunlardan biri 13 milyar yaşındaki JADES-GS-z13-0 galaksisinin fotoğrafıydı.
İnsanlık 13 milyar yıl öncesinin fotoğrafını çekecek hale geldi.
“Büyük Patlama”dan sonraki “çok erken” dönemlere ait bu fotoğraf evrenin bugüne kadar çekilmiş en derin görseli olarak kayıtlara geçti.
Fotoğrafta soluk bir leke gibi görünen noktanın “en uzak gökada” olduğu da doğrulandı.
Bu, gerçekten insanlık tarihindeki, bizlerin de şahidi olduğumuz en büyüleyici ve muhteşem gelişmelerden biri oldu ve biz bunu yaşadık.
xxx
Geçtiğimiz yıl Amerikan uzay ajansı, 28 Eylül’de planlı bir şekilde çarptığı bir astroidin rotasını ilk kez değiştirmeyi büyük bir başarıyla gerçekleştirdi.
Çarpışma, göktaşlarının Dünya’yı tehdit etmesi durumunda yörüngelerinin değiştirilip değiştirilemeyeceğini anlamak için bir test niteliğindeydi.
Ve bunun mümkün hale geldiği görüldü.
İnsan, sadece Dünya’ya değil uzaya da müdahale edebilecek güce geldi.
xxx
İnsan denilen canlı bir çelişkiler yumağı.
Bir yandan bir asteroidin yolunu değiştirebiliyor ama öte yandan sıtma hala her yıl ortalama 400 bin kişinin ölümüne neden oluyor.
Sıtma, dünyadaki çocuk ölümlerinin de en yaygın nedenlerinden biri.
Geçen yıl Oxford Üniversitesi bilim insanları Eylül ayında “dünyayı değiştirme” potansiyeli olan bir sıtma aşısı geliştirdiklerini duyurdular.
Sıtmaya neden olan parazit karmaşık bir yapıda olduğundan, buna karşı aşı geliştirmek son derece zor.
Parazit vücutta sürekli hareket ediyor, form değiştiriyor ve bu da ona karşı bağışıklık kazanmayı zorlaştırıyor.
Bu yıl piyasaya sunulması beklenen yeni aşının, ölümcül hastalığa karşı yüzde 80 etkili olduğu belirtilmekte…
Bilim insanları aşının ucuz olduğunu da müjdeledi.
xxx
Bilim insanları Haziran ayında dünyanın en büyük bakterisini keşfetti.
Thiomargarita magnifica adlı bakteriyi görmek için bir mikroskoba ihtiyaç yok çünkü yeni keşfedilen organizma insan kirpiğiyle aynı boyda ve aynı biçimde.
oluşuyor.
xxx
15 Kasım 2022 tarihinde dünyadaki insan nüfusu 8 milyarı geçti.
Bunun bir ilk olduğunu söyleyen Birleşmiş Milletler (BM), “İnsan yaşam süresindeki bu benzeri artış kamu sağlığı, beslenme, kişisel hijyen ve tıp alanlarındaki ilerlemeler sayesinde gerçekleşti. Bazı ülkelerdeki yüksek ve kalıcı doğurganlık oranları da bunda etkiliydi” dedi.
BM nüfusun 7 milyardan 8 milyara çıkmasının 12 yıl aldığını da belirtti.
xxx
OpenAI adlı şirket son keşfi olan ChatGPT’yi de bu yıl insanlığa tanıttı.
ChatGPT, mantıklı ve birbiriyle bağlantılı metinleri üretebilmesi için oluşturulan bir sohbet robotu olarak tanımlanabilir.
ChapGPT neredeyse her bir olguyu bilen ve kişisel bir öğretmen gibi sayısız soruyu doğal yanıtlarla cevaplandıran bir araç.
Antroposen Çağı’nın bir üyesi….
xxx
2023, insanlık tarihine “yeni bir çağda yaşandığının” açıklandığı bir yıl olarak geçecek.
Bu yeni çağda tüm okurlara mutlu, huzurlu ve barış içinde bir yıl diliyorum…
